ازما، طرح

اُزْما، طَرْح [tarh-e ozmā] (در انگلیسی: آزْما)، کوششی در 1960م برای آشکارسازی علائم رادیوییِ تولید شده توسط موجودات فرضی هوشمندی که در نزدیکی ستاره‌هایی غیر از خورشید زندگی می‌کنند. به هنگام اجرای این طرح طی یک دورۀ چهارماهه ضمن 150 ساعت رصد متناوب، هیچ علامت قابل تشخیصی آشکار نشد. فرَنْک درِیْک، مجری این جست و جو این طرح را به نام شاهزادۀ «اُز» (آز) نام‌گذاری کرد. «از» مکان خیالی و شگفت‌انگیزی در دوردستهاست‌که در افسانه‌هایی به قلم فرنک بُم، نویسندۀ آمریکایی توصیف شده است.
این جست و جو به کمک گیرندۀ مخصوصِ متصل به تلسکوپی رادیویی به قطر 26 متر در «رصدخانۀ ملی نجوم رادیویی» آمریکا در گرین بَنک در ایالت ویرجینیای غربی اجرا شد. گیرنده را با طول موجهایی نزدیک به 21 سانتی‌متر تنظیم کرده بودند؛ این مقدار همان طول موج تابشی است که به صورت طبیعی از هیدروژن بین‌ستاره‌ای گسیل می‌شود؛ تصور می‌شد که این طول موج برای هر‌ موجودی که به مخابرات بین ستاره‌ای دست می‌زند، به عنوان نوعی استاندارد جهانی، آشنا خواهد بود. تلسکوپ به دو ستارۀ مجاوری که به خورشید شباهت دارند (نهر اپسیلون و قیطُس تاو که هر دو در فاصلۀ تقریباً 11 سال نوری از زمین واقع‌اند) و منطقاً احتمال می‌رود که سیاراتی قابل اسکان داشته باشند، نشانه‌گیری شده بود.
در همین رصدخانه آزمایش دومی موسوم به اُزمای2به همت بنجمین زوکرمَن وپتریک پامِر انجام شد. آنها به مدت 4 سال (1973-1976م) بیش از 650 ستاره را متناوباً تحت مراقبت رادیویی قرار دادند. (109)