ازگیل

اَزْگیل [azgīl]، میوه و نیز درختی از تیرۀ گل سرخیان با نام علمی مِسپیلوس گِرمانیکا. ارتفاع این درخت به 6 متر می‌رسد. شاخه‌های خاردار این گیاه در جوانی خزدارند و سپس رفته‌رفته صاف می‌شوند. برگهای ازگیل نیزه‌ای تا بیضیِ کشیده با نوک کُند یا کشیده و با قاعدۀ گرد یا گُوه‌ای هستند. حاشیۀ برگها صاف یا دارای دندانه‌های غده‌ای است. روی برگ ازگیل به رنگ سبز تیره و پشت آن به رنگ سبز خاکستری است. کنار رگبرگها کرکدار است و حاشیۀ آنها را کرکهایی پشمین می‌پوشانند. گلهای ازگیل سفید رنگ، درشت، منفرد و تقریباً بدون پایه‌اند و میوۀ آن‌گاه کروی و گاه گلابی‌شکل و قهوه‌ای رنگ است. روی پوست ازگیل کرکهای نمدی مخملی و عدسکهای سفیدی دیده می‌شوند و اندازۀ آن در حد یک گردو است. چوب درخت ازگیل بسیار سخت و به رنگ حنایی‌ وشن، و پوست آن دارای تانن است. این گیاه در تمامی جنگلهای شمال ایران می‌روید. در مناطق خشک برای تکثیر آن از پیوند شکمی ازگیل بر روی پایۀ زالزالک استفاده می‌کنند.

علی‌ رضایی‌نژاد