ازانفان

اُزانْفان1 [ozānfān]، آمِده (1886-1966م\ 1265- 1345ش)، نقاش و نظریه‌پرداز هنری فرانسوی که یکی از دو بنیادگذار نهضت هنری «پوریسم» در سدۀ 20م بوده است.
ازانفان در زادگاه خود به تحصیل هنر پرداخت و در 1906م برای فراگیری نقاشی و معماری در «آکادمیِ لاپالِت» پاریس نام‌نویسی کرد و در آنجا تحت تأثیر مکتب «پرداز رنگ» قرار گرفت. او بعداً شیفتۀ کوبیسم شد و در 1915م، با همکاری ماکس ژاکوب و گیوم آپولینِر نشریۀ هنری «دورخیز» را دایر کرد که در آن هر 3 نفر به اعلام اصول نظری نهضت کوبیسم پرداختند؛ اما ازانفان در 1917م دیگر از کوبیسم روی گردانده بود، زیرا احساس می‌کرد که آن شیوه نیرومندی و خلوص آغازین خود را از دست داده، و صرفاً به صورت واسطه‌ای تزیینی درآمده است. در آن هنگام با لو کُربوزیه دوست همدل شد و سالی نگذشت که آن دو بیانیۀ خود را دربارۀ آنچه مکتب «پوریسم» می‌نامیدند، تدوین کردند و در «پس از کوبیسم» (1918م) منتشر ساختند. در 1919م آنان نشریۀ پیشتاز «روحیۀ جدید» را دایر کردند و در آن به کند و کاو در سرچشمه‌ها و مسیرهای هنر معاصر پرداختند. کار جدی ازانفان در این زمینه نگارش کتاب دو جلدی «هنر» بود که در 1928م انتشار یافت. از 1931 تا 1938م ازانفان سرگرم ساختن اثری با ترکیب‌بندی جسیم تصویری به سبک پوریستی بود و آن را با عنوان «زندگی» (موزۀ ملی هنر نوین، پاریس) عرضه کرد. در 1935م به لندن رفت و در آنجا «مدرسۀ هنرهای زیبای ازانفان» را تأسیس کرد، ولی پس از 3 سال آن را به شهر نیویورک انتقال داد. او در 1955م به فرانسه بازگشت.

ازانفان در مقام نظریه‌پرداز هنری، اصول نظم و تعقل و دقت را عرضه کرد و خواستار برقراری مکتب کلاسیک تازه‌ای مبتنی بر زیبایی‌شناسیِ حاصل از فنون علمیِ نوین شد. در نقاشیِ خود او، تأکید بر وضوح، آرامش و صرفه‌جویی در به کارگیری وسایل مشهود است. در پرده‌های وی از «نقش اشیاء»، همۀ چیزهای دیدنی به صورت سطوحی مستوی از رنگ ناب درآمده‌اند و با نظمی سختگیرانه در چارچوبی از معماری فنی جای‌گزین شده‌اند. (119)