ارمک

اُرْمَک [ormak]، یا اِفِدرا، هر یک از گیاهان جنس ارمک یا افدرا، از تیرۀ ارمکها که حد واسط بازدانگان و نهان‌دانگان‌اند. این تیره که تنها یک جنس دارد و 35 گونۀ آن تاکنون شناسایی شده، در نواحی مختلف آسیا و آمریکا پراکنده است. گونه‌های ارمک عموماً گیاهانی دو پایه و به صورت بوته یا درختچۀ ایستاده و کوچک‌اند. اندامهای این گیاهان چوبی است و ارتفاع آنها به دو متر می‌رسد. بعضی از گونه‌های ارمک که از گیاهان دارویی به شمار می‌روند، از دیرباز در طب سنتی چین مصرف می‌شده‌اند.
این گیاه در اراضی بایر نقاط مختلف ایران می‌روید و بعضی از گونه‌های آن نیز در دامنۀ کوهسارهای خشک یافت می‌شوند. گونۀ ارمکِ دو شاخ که بلندی آن به 30 سانتی‌متر تا یک متر می‌رسد و مقدار کمی افدرین دارد، در شمال ایران در منجیل، و در یزد، کویر لوت و مرزهای شرقی کشور می‌روید. گونۀ ارمکِ دوکی که در ایران شهرت زیادی دارد و هوم نیز خوانده می‌شود، بوته‌ای چوبی، پایا، دو پایه و بدون برگ است که ارتفاع آن به یک متر می‌رسد؛ ساقۀ آن بندبند است و پوستی محکم به رنگ سبز متمایل به زرد دارد که شاخه‌های متقابل و متعددی با شیارهای طولی از آن می‌رویند. ارمکِ متوسط، معروف به بوروخ دارای ساقه‌ای بندبند، و از گونه‌های مفید این تیره است که در هند و ایران انتشار دارد.

علی رضایی‌نژاد