افلاس

افلاس \eflās\، اصطلاحی‌ فقهی‌ به‌ معنای تكافونكردن‌ دارايی‌ شخص‌ مديون‌ برای تأديۀ ديون‌ او. در برخی‌ تعاريف‌ فقهیِ افلاس‌ اين‌ قيد نيز وجود دارد كه‌ مرجع‌ قضايی‌ نيز حكم‌ به‌ حجر مديون‌ كرده‌ باشد. بحث‌ افلاس‌ و شروط و آثار مترتب‌ بر آن‌، در ابواب‌ مختلف‌ فقهی‌ چون‌ بيع‌، دين‌، رهن‌، حواله‌ و حجر آمده‌ است‌ (نک‌ : فیومی، ابن‌منظور، نیز قاموس، ذیل فلس).
ويژگيهای تحقق‌ افلاس‌ در عرف‌ تجارت‌ که مبنای احكام‌ فقهی‌ نيز قرار گرفته، مبتنی بر 4 شرط است‌: 1. ثبوت‌ مديون‌بودن‌ شخص‌ نزد مرجع‌ قضايی‌؛ 2. عدم‌ تكافو دارايی‌ نسبت‌ به‌ ميزان‌ ديون‌؛ 3. حلول‌ وقت‌ ادای ديون‌؛ 4. درخواست‌ حجر مفلس‌ از سوی همه‌ يا برخی‌ از بستانكاران‌.
در غالب‌ مذاهب‌ اسلامی‌، در مورد افلاس‌ چنين‌ پيش‌بينی‌ شده‌ است‌ كه‌ فرد مفلس‌ به‌طور موقت‌ از تصرف‌ در دارايیِ خود ممنوع‌ گردد، تا امكان‌ احقاق‌ حقوق‌ بستانكاران‌ تا حد ممكن‌ فراهم‌ شود.
در قانون‌ تجارت‌ ایران اصطلاح‌ ورشكستگی‌ كاملاً جايگزين‌ افلاس‌ گشته‌، و در بابهای 11 و 12 آن‌، مباحث‌ مربوط به‌ افلاس‌، به‌ تفصيل‌ بيان‌ گرديده‌ است.

مآخذ

ابن‌منظور، لسان؛
فیومی، احمد، المصباح المنیر، قاهره، 1347 ق / 1929 م؛
قاموس؛
قانون تجارت.

رحمت‌الله‌ عروجی (دبا)