آربوتوس

آرْبوتوس [ārbūtūs]، یا بُجّ، جنسـی از درختچه‌ها یا درختان همیشه سبز پهن برگ، متعلق به خانوادۀ خلنگیان (اِریکاسه)که گلهای‌سفید یا صورتی رنگ منفردی در خوشه‌های انتهایی دارند و میوه‌های گوشتی پُردانۀ آنها به رنگ قرمز یا نارنجی است. برگهای این گیاهان نیز یک در میان و پایه‌دارند. این جنس14 گونه دارد و بومی مناطق اروپای جنوبی و غرب آمریکای شمالی است. آربوتوس مِنزیِسیئی و آربوتوس اونِدو به عنوان گیاهانی تزیینی کشت می‌شوند و میوۀ آربوتوس اوندو به‌مصرف تغذیه هم می‌رسد.

آربوتوس منزیِسیئی یا مادْرونا (مادرونای اقیانوس آرام، درخت غار یا درخت غار اُرِگان) در غرب آمریکای شمالی، از بریتیـش کلمبیا تا کالیفـرنیا دیده مـی‌شود. ارتفاع ایـن گیاه به 23 متر می‌رسد. برگهای تیره، کشیده و گوشتی آن 5 تا 15 سانتی‌متر درازا دارد و پشت آنها به رنگ سبز مایل به خاکستری است. گلهای سفید این درخت در خوشه‌هایی به شکل هرم که 7 تا 23 سانتی‌متر طول دارد، می‌شکفد. با رشد این درخت، پوست قدیم آن می‌ریزد و پوست زیرینِ قرمز فام، یا قهوه‌ای مایل به زردی پدیدار می‌گردد.
آربوتوس اوندو، معروف به درخت توت فرنگی که در ایران به نام بُجّ تمشکی شهرت دارد، بومی جنوب غربی اروپاست، ولی به مناطق گرم غرب آمریکای شمالی هم برده شده است؛ بلندی آن به 3 تا 9 متر می‌رسد و یک یا چند تنه دارد. طول برگهای درخشان بیضی شکل یا دراز آن حدود 9 سانتی‌متر است و شاخه‌هایش چوبی و کرک‌دارند. گلهای سفید یا صورتی رنگ آربوتوس اوندو در خوشه‌ها آویزان‌اند و میوۀ آن که خوراکی، اما بی‌مزه است، از نظر رنگ و اندازه شبیه به توت فرنگی است. (113)