ادی شیر

اَدّی شیر [addī šīr] (1283-1333ق/1867-1915م)، مطران اسقفیۀ سِعِرت (سِعِرد) در استان کرکوک عراق و مؤلف کتاب معجم‌الالفاظ الفارسیة المعربة.
ادی شیر در دهکدۀ شقلاوه (استان کرکوک) در خانواده‌ای مسیحی‌ ‌زاده شد. در 1880م او را به مدرسۀ مار یوحنا حبیب در موصل فرستـادند. وی در آنجا فلسفه، تاریخ و نیز زبانهای کلدانی، لاتینی، عربی، فرانسه و ترکی را آموخت. در 1889م به درجۀ کشیشی رسید و سپس نایب اسقف استان کرکوک شد. در همین روزگار، زبانهای عبری، یونانی، فارسی، کردی و نیز آلمانی و انگلیسی را فرا گرفت. دانش گسترده و کوششهای مداوم او موجب شد که در 1902م، به مقام اسقفی شهر سعرت انتخاب شود. در طی جنگ جهانی اول رئیس عشایر کرد، به نام بدرخان سر از اطاعت دولت عثمانی پیچیده بود و حکام عراقی آن نواحی، از جانب دولت عثمانی درصدد قلع و قمع او بودند. ادی‌شیر نیز که پیش از آن با بدرخان روابط و مکاتباتی داشت، به خیانت متهم شد و به قتل رسید.
ادی‌شیر آثار خود را به زبانهای کلدانی، عربی و فرانسوی نوشته است.
آثار وی به‌ زبان عربی اینهاست: ترجمۀ کتاب‌ شهداء‌المشرق؛ مدرسة نصیبین الشهیرة؛ معجم الالفاظ الفارسیة المعربة، که تألیف این کتاب نام او را در میان پژوهشگران ایرانی و عرب مشهور ساخته است؛ و تاریخ کلدو و اثور. *

مآخذ

ادی‌شیر، معجم‌الالفاظ الفارسیة المعربة، بیروت، 1908م؛
بابواسحاق، رفائیل، تاریخ نصاری العراق، بغداد، 1948م؛
صائغ موصلی، سلیمان، «فقید العلم السید ادی‌شیر مطران سعرت الطیب الذکر»، المشرق، بیروت، 1925م، شم‌ 23؛
عواد، کورکیس، معجم‌المؤلفین العراقیین، بغداد، 1969م.

آذرتاش آذرنوش