اسیری اصفهانی

اسیری اصفهانی، حسین‌خان یا محمدحسین خان (صبا، 50) اصفهانی، متخلص به اسیری. پدرش مسئول گردآوری و ضبط مالیات و امـوال زرگرخانـۀ نـادرشاه افشار (سل‌ 1148-1160 ق / 1735-1747 م) بود. اسیری پس از درگذشت پدر، از کارهای دیوانی کناره گرفت، به تحصیل مشغول شد و به شعر و شاعری پرداخت (مفتون، 1 / 163؛ صبا، 50-51؛ اختر، 1 / 18). وی از معاصران و مصاحبان آذربیگدلی بود و شخصیتی آگاه، درویش‌مشرب و خوش‌قریحه داشت (آذربیگدلی، 376؛ هدایت، مجمع‌ ... ، 4 / 164). او از شاعران توانا و خوش‌ذوق روزگار خود به‌شمار می‌آمد.
اسیری اصفهانی یک مثنوی در بحر متقارب، حدود 10 هزار بیت، به‌شیوۀ بوستان سعدی سروده، و ظاهراً به‌سبب توجهی که به حرفۀ زرگری داشته، آن را عقد الجواهر نامیده است (همانجا، نیز ریاض ... ، 54؛ مفتون، 1 / 164). او را در سرودن اشعار سعدی‌گونۀ متین و استوار، به‌ویژه در سرودن قطعه، مثنوی و غزل ستوده‌اند (همو، 1 / 163-164؛ هدایت، مجمع‌، همانجا).

مآخذ

اختر، احمد، تذکره، به‌کوشش عبدالرسول خیام‌پور، تبریز، 1342-1343 ش؛
آذربیگدلی، لطفعلی، آتشکده، به‌ کوشش جعفر شهیدی، تهران، 1337 ش؛
صبا، محمد مظفر حسین، تذکرۀ روز روشن، به‌ کوشش محمدحسین رکن‌زاده آدمیت، تهـران، 1343 ش؛
مفتون دنبلی، عبدالرزاق، نگارستان دارا، به ‌کوشش عبدالرسول خیام‌پور، تبریز، 1342 ش؛
هدایت، رضاقلی، ریاض العارفین، به ‌کوشش مهرعلی گرکانی، تهران، 1344 ش؛
همو، مجمع الفصحا، به‌کوشش مظاهر مصفا، تهران، 1336-1340 ش.

ناهید دادبه