اسکار

اُسکار \ oskār\ ، نام دو تن از شاهان سوئد.

اسکار یکم

بـا نـام‌کاملِ یوسِف (ژوزف) ـ فرانسوا ـ اسکار (1799-1859م/ 1214-1275ق)، شاه سوئد و نروژ از 1844 تا 1859م. او با نـام ژوزف ـ فرانسوا بِرنادُت در پاریس زاده شد. در 1810م، پدرش، ژان ـ باتیست برنادت، مارشال فرانسه در زمان ناپلئون، از سوی ریکس‌داگ (پارلمان سوئد) به ولیعهدی کارل سیزدهم ــ شـاه بی‌فرزند سوئـد ــ برگزیده شد. ژوزف ـ فرانسوا، که 11 سال داشت، همراه پدر به سوئد رفت و عنوان دوکِ سودِرمان‌لاند گرفت. او در 1818م، هنگامی که پدرش با عنوان کارل چهاردهم (کارل یوهان)، شاه سوئد و نروژ شد، به ولیعهدی رسید و در 1823م با ژوزِفین دو بوئارنه، نوۀ همسر نخست ناپلئون، ازدواج کرد. او پس از مرگ پدر در 1844م، با نام اسکار یکم، بر تخت پادشاهی سوئد و نروژ نشست.
اسکار از نیمۀ دهۀ 1830م، هنگامی که هنوز ولیعهد بود، به سبب اندیشه‌های پیشرو و نگرش لیبرالش، نقطۀ امید آزادی‌خواهان سوئدی بود که با سیاستهای محافظه‌کارانۀ پدرش مخالف بودند. او پس از بر تخت نشستن، با همکاری پارلمان، اصلاحات گوناگونی را در زمینه‌هایی چون آزادی مطبوعات و حقوق زنان پی گرفت، اما پس از رخ دادن انقلابهای 1848م در جاهای گوناگون اروپا، محافظه‌کار شد.
اسکار از سیاست خارجی روس‌گرایانۀ پدرش نیز دوری کرد، تا آنجا که در 1855م، سوئد متعهد شد در جنگ کریمه بر ضد روسیه، به فرانسه و بریتانیا بپیوندد. با این همه، سوئد در زمان او با روسیه وارد جنگ نشد. اسکار پس از سرد شدن روابط سوئد با روسیه، به اندیشه‌های پان‌اسکاندیناویستی (هواداری از اتحاد کشورهای اسکاندیناوی، یعنی سوئد، نروژ و دانمارک) روی آورد، زیرا کشورهای اسکاندیناوی را از نظر فرهنگی، بسیار به یکدیگر نزدیک می‌دانست.
اسکار در 1857م بیمار شد و دو سال بعد، در استکهلم درگذشت. پسر بزرگ و جانشینش، کارل پانزدهم، در دو سال پایانی زندگی پدر، وظایف پادشاهی را در مقام نایب‌السلطنه انجام می‌داد.

اسکار دوم

با نام کاملِ اسکار فرِدریک (1829-1907م/ 1244-1325ق)، شاه سوئد از 1872 تا 1907م، و شاه نروژ از 1872 تا 1905م. او که پسر سوم شاه اسکار یکم بود، در استکهلم زاده شد و تا بالاترین سطوح، در مراکز علمی‌ای چون دانشگاه اوپسالا تحصیل کرد و به زمینه‌های گوناگون فرهنگ و هنر علاقه‌مند شد. اسکار سخنوری توانا و دوستدار موسیقی و ادبیات بود. او چندین کتاب شعر منتشر کرد و دربارۀ موضوعهای تاریخی به نگارش پرداخت. اسکار در سِمَتهای گوناگون، در نیروی دریایی و دیگر واحدهای ارتش نیز خدمت کرد. او پس از مرگ برادر بزرگ‌ترش، شاه کارل پانزدهم، در 1872م با عنوان اسکار دوم به پادشاهی سوئد و نروژ رسید.
اسکار در سیاست داخلی محافظه‌کار بود و در سیاست خارجی از همکاری میان کشورهای اسکاندیناوی هواداری می‌کرد. او پس از 1866م از آلمان پشتیبانی کرد، به این امید که سوئد را در برابر روسیه تقویت کند. همچنین به گرایش آلمان‌دوستی دامن زد که از دهۀ 1870م تا آغاز جنگ جهانی اول، از ویژگیهای فضای سیاسی و فرهنگی سوئد بود.

مهم‌ترین رویداد دوران پادشاهی اسکار دوم جدا شدن پادشاهیهای سوئد و نروژ بود که در 1814م، در زمان ناپلئون، با حفظ قانونهای اساسی جداگانه و دولتهای مستقل، به یکدیگر پیوسته بودند. اسکار که از سوی دیوان‌سالاران و محافظه‌کاران سوئدی و نیز ویلهِلم دوم، امپراتور آلمان، تشویق می‌شد، در برابر خواست نروژیها،که برابری کامل با سوئدیها بود، ایستادگی کرد. تنش میان او و نروژیها بالا گرفت، تا جایی که دولت نروژ در 1905م کناره‌گیری کرد و او نتوانست دولت تازه‌ای جایگزین آن کند. پس از آن، اِستورتینگ (پارلمان نروژ) رأی به فروپاشی اتحاد دو پادشاهی داد و اسکار، برخلاف خواست خود، ناچار شد از پادشاهی نروژ کناره‌گیری کند.
اسکار که درمسائل بین‌الملل و دیپلماسی چیره‌دست بود و فردی منصف شناخته می‌شد، در حل و فصل چندین کشمکش بین‌المللی، ازجمله اختلاف میان آلمان، بریتانیا و ایالات متحده بر سر جزایر ساموا، میانجیگری کرد. دوران دراز پادشاهی او که به نام «عصر اسکار» شناخته‌می‌شود و شبیه به «عصر ویکتوریا» در تاریخ بریتانیاست، دوران پویایی و پیشرفت اقتصادی و فرهنگی در سوئد و نروژ به شمار می‌رود. اسکار در 1857م با سوفیا، دختر دوکِ ناساو، ازدواج کرد و از او دارای 4 پسر شد که بزرگ‌ترین آنها، با نام گوستاو پنجم، به جانشینی پدر رسید.

مآخذ

CE, 6th edition (under «Oscar I», «Oscar II»);
EA, 2006 (under «Oscar I», «Oscar II»);
EB, 2008 (under «Oscar I», «Oscar II», «Charles XIV John»);
GLE (under «Oscar Ier», «Oscar II»);
ME, 2008 (under «Oscar I» , «Oscar II»).
بخش تاریخ