اسدالله شوشتری

اسداللهِ شوشتری \ asad-ol-lāh-e šuštari\ ، یا اسدالله تُستَری (ح 1186-1234ق/ ح 1772-1819م)، فرزند اسماعیل، از فقیهان اصولی و محقق امامیه و نویسندۀ مقابس الانوار. او را کاظمی، دزفولی و انصاری نیز خوانده‌اند (آقابزرگ، طبقات...، 122؛ خلیلی، 80).
اسدالله پس از فرا گرفتن مقدمات علوم نزد پدر (آقابزرگ، همانجا)، در کربلا اقامت گزید، ولی به‌سبب اختلاف نظر با استادش، وحید بهبهانی، مجبور به مهاجرت به کاظمین شد (خوانساری، 100) و در سلک شاگردان شیخ جعفر کاشف‌الغطا درآمد و با دختر او ازدواج کرد (همو، 99؛ امین، 284). از دیگر مشایخ و استادان او محمدمهدی بحرالعلوم، میرزا مهدی شهرستانی، شیخ احمد احسایی و میرزا ابوالقاسم قمی، صاحب قوانین، و سید علی، صاحب ریاض، را می‌توان نام برد (همان‌جا؛ حرزالدین، 93؛ قمی، 182).
پس از درگذشت شیخ جعفر کاشف‌الغطا، مرجعیت به اسدالله شوشتری منتقل شد و بسیاری از مردم در امر تقلید به او روی آوردند (آقابزرگ، همان، 123؛ فاضل قایینی، 172).
الوسائل فی الفقه، کشف القناع عن وجوه حُجیة الاجماع و مقابس الانوار و نفائس الابرار فی احکام النبی المختار و عترته الاطهار، که معروف‌ترین اثر وی، و در فقه استدلالی است، از آثار چاپ‌شدۀ اوست.
آثار خطی او اینهاست: تحفة الراغب فی ترجمة بغیة الطالب (نک‌ : آستان...، 112؛ آقابزرگ، همان‌جا)، اللؤلؤ المسجور فی معنی الطهور (ابن‌یوسف، 608-609؛ برای دیگر نسخه‌ها، نک‌ : هدو، 159؛ شورا، 88-89؛ آستان، 488)، مناهج الاعمال فی الاصول (آقابزرگ، همانجا؛ حرزالدین، امین، همان‌جاها)، منهج التحقیق فی حکمی التوسعة و التضییق ( آستان، 566؛ نیز نک‌ : آقابزرگ، همان‌جا)، رسالة فی اقرار الزوج بطلاق زوجته (آقابزرگ، الذریعة، 17/ 12، 47، 19/ 56، 57، طبقات، همان‌جا).

مآخذ

آستان قدس، فهرست الفبایی؛
آقابزرگ، الذریعة؛
همو، طبقات اعلام الشیعة (قرن 13)، مشهد، 1304ق، ج 1؛
امین، محسن، اعیان الشیعة، به‌کوشش حسن امین، بیروت، 1403ق/ 1983م، ج 3؛
حرزالدین، محمد، معارف الرجال، به‌کوشش محمدحسین حرزالدین، قم، 1405ق، ج 1؛
خلیلی، جعفر، موسوعة العتبات المقدسة (قسم الکاظمین)، بیروت، 1407ق/ 1987م، ج 2؛
خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، تهران/ قم، 1390ق، ج 1؛
سپهسالار، فهرست، ج 1؛
شورا، فهرست، ج 4؛
فاضل قایینی نجفی، علی، علم الاصول تاریخاً و تطوراً، قم، 1405ق؛
قمی، عباس، هدیة الاحباب، تهران، 1362ش؛
هدو، حمید مجید، مخطوطات خزانة جامعة مدینة العلم (کاظمین)، بغداد، 1392ق/ 1972م.

سعید نجفی اسداللٰهی (دبا)