نام کتاب : فقه نظام سياسى اسلام نویسنده : اراکی، محسن جلد : 1 صفحه : 359
و راغب
اصفهانى در المفردات در شرح معناى «شَرَع» ميگويد:
«الشَّرْعُ:
نهج الطّريق الواضح، يقال: شَرَعْتُ له طريقاً. و الشَّرْعُ: مصدر، ثم جعل اسماً
للطريق النّهج، فقيل له: شِرْعٌ و شَرْعٌ و شَرِيعَةٌ و استعير ذلك للطريقة
الإلهيّة. قال تعالى: (لِكُلٍّ جَعَلْنا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهاجاً)»[1].
شَرْع
يعنى راه روشن؛ گفته مىشود: شَرَعْتُ له طريقا. و الشَّرْعُ: مصدر بوده سپس نامى
براى راه راست و روشن قرار داده شد و به آن گفتند: شِرع، شَرع و شريعت، و به عنوان
استعاره در طريقت و راه و رسم الهى به كار برده مىشود. خداوند فرمود: براى هريك
از شما شرعت و منهاجى قرار داديم.
بنابراين،
معناى اين جمله در آيه كريمه فوق: (ثُمَّ جَعَلْناكَ عَلى
شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْها) اين است كه: پس از قانون و
شريعتى كه براى فرمانروايى و حكومت بر بنىاسرائيل نازل كرديم:
(وَ آتَيْناهُمْ بَيِّناتٍ مِنَ الْأَمْرِ)، قانون فرمانروايى و شريعتى
بر تو- نبى اكرم محمد مصطفى (ص)- فرو فرستاديم و تو را قيّم و مسئول آن قرار
داديم: (ثُمَّ جَعَلْناكَ عَلى شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ)
اكنون به تو دستور تبعيت و پيروى از اين قانون و شريعت ميدهيم:
«فَاتَّبِعْها» و اينكه از هواى نفس جاهلان و بىدانشان پيروى نكن:
(وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ). اين بخش
از آيه به طور ضمنى حاكميت حاكمان غير الهى را حاكميتى مبتنى بر جهل و هواى نفس كه
نقطه مقابل علم و عدالت است، معرفى ميكند:
(وَ
لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ).