(إِذا جاءَكَ الْمُنافِقُونَ قالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنافِقِينَ لَكاذِبُونَ)[1].

هنگامى‌كه منافقان نزد تو آيند مى‌گويند: «ما شهادت مى‌دهيم كه به يقين تو پيامبر خدا هستى!» خداوند مى‌داند كه تو پيامبر او هستى، ولى خداوند شهادت مى‌دهد كه منافقان دروغگو هستند (زيرا آنچه را به زبان مى‌گويند در دل انكار مى‌كنند).

در همين راستا در آيات ياد شده فوق تأكيد بر توحيد اطاعت به عمل آمده، و در آيه اخير از دسته آيات مذكور در بالا، با جمله‌ (وَ ما كانَ مَعَهُ مِنْ إِلهٍ إِذاً لَذَهَبَ كُلُّ إِلهٍ بِما خَلَقَ وَ لَعَلا بَعْضُهُمْ عَلى‌ بَعْضٍ) با تأكيد فراوان، هرگونه شريك در حاكميّت و سلطنت براى خدا نفى گرديده است، و به أدّله عقلى- إنّى- متعدّد كاشف از وحدت حاكميّت و سلطنت الهى، اشاره شده است.

واژه سوم: «تدبير أمر»

تدبير در لغت عرب به معناى عاقبت‌انديشى است. فيروزآبادى در قاموس مى‌گويد:

«التدبير: النظر في عاقبة الأمر»[2].

تدبير، به عاقبت امر انديشيدن است.

و تدبير امر، به معناى حكم و فرمان و دستورى است كه با مآل‌انديشى و عاقبت‌نگرى انجام مى‌گيرد.

[1] . سوره منافقون: 1.

[2] . فيروزآبادى، القاموس المحيط، ج 2، ص 27.