واقعيات تاريخى گذشته، و حقايق اجتماعى جوامع معاصر به روشنى بطلان اين نظريه را اثبات كرده است؛ زيرا:

اوّلًا: شكست بزرگترين تجربه سوسياليسم در اتحاد جماهير شوروى سابق و بحران شديد اقتصادى اين كشور و ساير كشورهاى وابسته به آن از يك سو، و پيشرفت اقتصادى چشمگير كشورهاى سرمايه‌دارى در نيمه دوم قرن بيستم از سوى ديگر و سرانجام متلاشى شدن قدرت سياسى اتحاد جماهير شوروى دراواخر قرن بيستم خط بطلان بر پيش‌بينى‌هاى ماركسيسم، و نظريه تكامل اجتماعى ماركسيسم كشيد، و به روشنى، نادرستى پنداشته‌هاى ماركسيسم را در اين رابطه ثابت كرد.

ثانياً: در هيچ جاى تاريخ گذشته و حال جامعه بشر نمونه‌اى از تكامل اجتماعى طبق نسخه ماركسيستى آن مشاهده نشده است. تحولات اجتماعى معمولًا به سبب عوامل گوناگونى از جمله تحولات علمى و سياسى رخ داده است. در اروپا تحولات علمى و فكرى دو قرن شانزدهم و هفدهم منجر به پيشرفت‌هاى عظيم اقتصادى و اجتماعى گرديد. در قرون اخير نيز تراكم قدرت نظامى و سياسى در دست يك مجموعه به دگرگونى‌هاى بزرگ اجتماعى و اقتصادى منجر شده است.

پيدايش تمدن اسلامى و گسترش قدرت مسلمين و پيدايش امپراطورى خلافت اسلامى كه تكامل اجتماعى و فرهنگى گسترده‌اى را به همراه داشت هيچ ارتباطى با آنچه ماركس از آن به جنگ طبقات، يا ديالكتيك تاريخى ياد مى‌كند، نداشته است. از سوى ديگر افول تمدن اسلامى نيز در دو قرن دوازدهم و سيزدهم ميلادى و درپى آن تولّد و پيدايش و گسترش تدريجى تمدن اروپا به هيچ وجه معلول تضاد درون اجتماعى جوامع اسلامى يا جوامع اروپايى نبوده است. قدرت و استحكام انديشه‌ها و ارزش‌هاى والاى اسلامى و وحدت و انسجام نيرومند جامعه اسلامى، عمده‌ترين عامل گسترش تمدن اسلامى بوده است؛ و از سوى ديگر عمده‌ترين عامل افول تمدن اسلامى را بايد در فساد حاكمان و پراكندگى جامعه اسلامى و سپس حملات پى‌درپى مغول و جنگ‌هاى‌