نام کتاب : فقه نظام اقتصادى اسلام نویسنده : اراکی، محسن جلد : 1 صفحه : 272
قاعده
مالكيت يا اولويت ناشى از كار نشأت مىگيرد كه بر اساس آن حق به وجود آمده فراتر
از كار انجام گرفته نخواهد بود، و محدوديت ثانوى كه نتيجه اختيارات حاكم اسلامى
است، و بر مبناى آن در صورت رها كردن كار اقتصادى- يا حتى عدم انجام كار اقتصادى
مناسب و درخور- حاكم اسلامى مىتواند طبق ضوابط و شرايطى كه مصلحت عمومى اقتضا
مىكند به حق به وجود آمده در نتيجه كار پايان دهد، و با سلب اختيارات بهره بردار
ثروت اقتصادى طبيعى را در اختيار ديگرى قرار دهد؛
5. مالكيت به وجود آمده در نتيجه كار، ثابت و
بادوام است، و مادام كه سبب خاصى كه موجب سلب يا نقل مالكيت باشد به وجود نيايد
ادامه دارد. بنابراين نماء و افزايش ثروت طبيعى همچون اصل خود، در مالكيت احياء
كننده و آفريننده بهرهزايى در ثروت طبيعى نخستين، خواهد بود.
ب-
تطبيقات
اكنون
لازم است در پرتو نظريه توزيع نخستين وضعيت مالكيت ثروتهاى طبيعى نخستين را در
اقتصاد اسلامى مشخص كنيم:
ثروتهاى
طبيعى نخستين بردو گونهاند:
1.
ثروتهاى منقول؛ نظير: پرندگان هوا، آبزيان دريا، و جانوران صحرا و امثال آنها؛
2.
ثروتهاى غير منقول؛ نظير: زمينها، معادن، آبها، كوهها.
در
ذيل به تبيين هر يك از اين دو نوع ثروت طبيعى مىپردازيم:
1.
مالكيت ثروتهاى طبيعى منقول در پرتو نظريه توزيع نخستين در اقتصاد اسلامى.
ثروتهاى
طبيعى منقول؛ نظير: آبزيان، پرندگان، چرندگان، گوهرهاى قيمتى، سنگ و هيزم صحرا، و
امثال آنها نظير ثروتهاى غير منقول- بهوسيله عامل ايجاد بهرهزايى- به مالكيت
خصوصى درمىآيند، تفاوتى كه در اين زمينه بين ثروتهاى منقول و ثروتهاى
نام کتاب : فقه نظام اقتصادى اسلام نویسنده : اراکی، محسن جلد : 1 صفحه : 272