است و چنانچه بدون جلب نظر صاحب‌خانه كشت و زرع كرده است بايد بهاى كرايه خانه را بدهد و كشت و زرع خود را مى‌تواند بركند و بردارد به هرجا خواست ببرد.

سند روايت صحيح است، و دلالت روايت بر مدعاى مورد بحث از اين جهت است كه در روايت نتيجه كار مستأجر باغ، متعلق به مستأجر- كه كار از آن اوست- دانسته شده نه صاحب زمين، خواه كشت و كارى كه مستأجر روى زمين كرده با اجازه صاحب زمين باشد خواه بدون اجازه او.

3- 3. مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يحْيى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَينِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللهِ بْنِ هِلَالٍ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ خَالِدٍ، قَالَ:

«سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (ع) عَنْ رَجُلٍ أَتَى أَرْضَ رَجُلٍ فَزَرَعَهَا بِغَيرِ إِذْنِهِ، حَتَّى إِذَا بَلَغَ الزَّرْعُ جَاءَ صَاحِبُ الْأَرْضِ فَقَالَ: زَرَعْتَ بِغَيرِ إِذْنِى فَزَرْعُكَ لِى وَ عَلَى مَا أَنْفَقْتَ، أَ لَهُ ذَلِكَ؟ فَقَالَ: لِلزَّارِعِ زَرْعُهُ وَ لِصَاحِبِ الْأَرْضِ كِرَاءُ أَرْضِهِ»[1].

از امام صادق (ع) پرسيدم: شخصى به زمين ديگرى رفته و زمين او را بدون اذن او كشت كرده، هنگامى كه كشت او رسيده و ثمرداده، صاحب زمين آمده و مى‌گويد بدون اذن من كشت كردى پس كشت تو از آنِ من است و هزينه آن را بر عهده مى‌گيرم. آيا حق چنين كارى دارد؟ امام فرمود: كشت و زرعى كه انجام گرفته است از آنِ زارع است و صاحب زمين كرايه زمين خود را مالك است.

سند روايت ضعيف است؛ زيرا دليلى بروثاقت محمد بن عبدالله بن هلال، و عقبة بن خالد وجود ندارد، لكن قرائن مؤيد، موجب اطمينان به صحت صدور روايت‌اند. و همان‌

[1] . همان، ص 157، حديث 2.