احداث نمودى مزد آن ساختمان‌ها از آنِ توست مگر آن ساختمان‌ها يا زمين‌هايى كه همچنان در دست دهقان‌ها باقى است.

سند روايت صحيح است. و دلالت آن بر منشأيت كار بر روى زمين تامّ است؛ زيرا عبارت: «فَإِنَّ لَكَ كُلَّ فَضْلٍ فِى حَرْثِهَا» و همچنين «وَ إِنَّكَ إِنْ رَمَمْتَ فِيهَا مَرَمَّةً أَوْ أَحْدَثْتَ فِيهَا بِنَاءً فَإِنَّ لَكَ أَجْرَ بُيوتِهَا» صريح در اين است كه بهره‌بردارى از زمين مالك نتيجه كارى است كه خود بر زمين انجام داده مادام كه به شرط صاحب زمين وفا كرده و حق او را ادا كرده و با توافق و تعاقد با او بر روى زمين كاركرده است، و منظور از «أَجْرَ بُيوتِهَا» مزد در برابر ساخت و سازروى زمين است. نكته تعبير به مزد اين است كه رويه متعارف بين عُقلا در چنين حالتى كه مستأجر يا هر متصرف ملكى كه با اذن و توافق مالك روى زمين كاركرده، و عمارت و غرسى از خود بجا گذاشته است اين است كه پس از اتمام قرارداد- با آنكه كننده كاريعنى متصرف زمين مالك عمارت و غرسى است كه خود ايجاد كرده- عمارت و غرس را با خود نمى‌برد، بلكه غرس و عمارت انجام شده روى زمين مى‌ماند، بنابراين براى دريافت حق مالكيتى كه بر اين عمارت و غرس دارد، بهاى عمارت و غرسى را كه انجام داده دريافت مى‌كند.

دراين روايت عبارت «فَإِنَّ لَكَ كُلَّ فَضْلٍ فِى حَرْثِهَا» نيز «وَ إِنَّكَ إِنْ رَمَمْتَ فِيهَا مَرَمَّةً أَوْ أَحْدَثْتَ فِيهَا بِنَاءً فَإِنَّ لَكَ أَجْرَ بُيوتِهَا» دلالت بر اين دارد كه دهقانى كه با قرارداد روى زمين ديگرى كار مى‌كند، مالك آبادانى و عمرانى است كه خودبه وجودآورده است؛ لذا افزون بر آنكه مالك ميوه‌اى است كه محصول كارخوداوست، مالك ساخت و سازهائى است كه روى زمين احداث كرده است. لهذا بابت احداث ساخت و سازها مستحق دريافت مابإزاى كارخويش است.

ضمناً اين توهم كه «أَجْرَ بُيوتِهَا» بر مالكيت ساخت و سازها توسط دهقان كار كننده روى زمين دلالت ندارد، بلكه تنها بر استحقاق مزد كار توسط او دلالت دارد، توهّم‌