از تمامى آن‌ها، به جاى در نظر گرفتن جايگزينى براى اين موارد و انديشيدن درباره آن چه بايسته و شايسته است كه وجود داشته باشد، يافته‌اند.

در چنين فضاى آلوده به دروغ و نيرنگ و سوءظن، هواپرستان ترجيح مى‌دهند، بستر گسترده‌اى از ادعاها و شعارهاى ديگران از جمله تجدد خواهى، مدرنيسم، پيش از مدرنيسم و پست‌مدرنيسم فراهم آورند، بى آن‌كه حتى معانى اين اصطلاحات را واقعاً درك كرده و متوجه شده باشند كه به تلاش و كوشش جدى و اصيلى نياز است كه تنها از درون خود امت سرچشمه گرفته باشد. به همين خاطر شاهد بروز و ظهور مكتب‌ها، نهادها و احزابى هستيم كه جز عقب‌ماندگى توأم با خشونت و درشتى براى جوامع ما، چيزى به ارمغان نياورده‌اند؛ نتيجه و ارمغانى كه به پراكندگى بيشتر مردم انجاميده و تفرقه و دشمنى ميان بخش‌هاى مختلف يك جامعه و مردمان يك كشور را به دنبال آورده است. بدين ترتيب اين سمت‌گيرى ويرانگر و خرابكارانه موفق از كار درمى‌آيد؛ زيرا ما خود در برابر شعارها و زرق و برقى كه چشم‌ها را خيره مى‌كند و عقل‌ها و مغزهاى به خواب رفته را فريب مى‌دهد، شكست روانى را از پيش پذيرا شده‌ايم. ما در اين‌حال همان خواب آلودگانى هستيم كه خوابيدن در كوچه پس كوچه‌هاى تاريخ را خوش يافته‌اند؛ در حالى كه ديگران اين مسير را چهار نعله مى‌تازند و