3. تقسيم محقّق خوئى (رحمة الله عليه)

استاد محقّق خوئى، تقسيم مباحث اصولى را بر اساس تنوّع قاعده اصولى از ناحيه نتيجه قرار داده است و نتيجه قاعده اصولى را به چهار نوع تقسيم نموده است‌[1]:

1) افاده علم وجدانى به حكم شرعى واقعى؛

2) افاده علم تعبّدى به آن؛

3) افاده وظيفه عمليه شرعيه عند فقدان الدليل على الحكم الشرعى الواقعى؛

4) افاده وظيفه عمليه عقليه عند فقدان الدليل على الحكم الواقعى وعلى الوظيفة العملية الشرعية.

\* لهذا مباحث اصول را بر چهار قسم اصلى تقسيم كرده است:

1) مباحثى كه درباره قواعدى بحث مى‌كنند كه نتيجه آنها علم وجدانى به احكام شرعى واقعى است. كليه مباحث «استلزامات عقليه» (نظير: مبحث مقدّمه واجب و مبحث ضدّ و امثال آنها) را در اين مجموعه قرار داده است؛

2) مباحثى كه پيرامون قواعدى بحث مى‌كنند كه نتيجه آنها علم تعبّدى به حكم شرعى واقعى است. اين قسم بر دو نوع است:

الف) قواعدى كه پيرامون صغراى دليل تعبّدى بر حكم واقعى بحث مى‌كنند با مفروغيت از كبرى؛ نظير: «مباحث الفاظ» كه درباره صغراى حجّيت ظهور بحث مى‌كنند و كبراى آنها كه حجّيت ظهور است چون معلوم بالبناء العقلايى است؛ مفروغ عنه است؛

ب) قواعدى كه پيرامون كبراى دليل تعبّدى بعد الفراغ عن الصغرى بحث مى‌كنند. نظير: مباحث «حجج و امارات» كه درباره حجّيت اماره- نظير خبر واحد- بحث مى‌كنند بعد الفراغ عن الصغرى (وهو وجود الخبر الواحد).

[1] . المحاضرات، ص 6- 8.