نام کتاب : اصول فقه نوين نویسنده : اراکی، محسن جلد : 1 صفحه : 170
پاسخ اين
است كه اعتبار و وضع رابطه حكايت را ميان لفظ و معنا قانونمند مىكند زيرا بدون
اعتبار حكايت لفظ خاص از معناى خاص هرج و مرج در استعمال لفظ پيش مىآيد و هر كس
لفظى را به عنوان استعمال در معنايى بكار مىبرد و در نتيجه تفاهم در جامعه بشر
مشكل مىشود. با اعتبار، حكايت لفظ از معنا قانون مند مىشود و راه براى تفاهم
انسانها با يكديگر هموار مىگردد.
تا
كنون، نظريات مربوط به تبيين حقيقت «وضع» و نيز نظريه مختار- كه نظريه حكايت
اعتبارى بود- تبيين شد. در ابتداى بحث گفتيم در زمينه دلالت وضعى لفظى بايد به
چهار موضوع پرداخته شود كه تا كنون به نخستين آنها كه بحث درباره حقيقت وضع بود
پرداختيم.
مطلب
دوم: منشأ پيدايش رابطه سببيت بين لفظ و معنا
در
اينجا مقصود، بحث درباره سبب پيدايش رابطه سببيت ميان صورت ذهنى لفظ و صورت ذهنى
معناست. بنابر آنچه در نظريه حكايت اعتبارى توضيح داديم، حقيقت وضع عبارت است از:
اعتبار حكايت لفظ از معنا.
لكن
از آنجا كه اعتبار، كار ذهن است و ذهن سر و كارش با صور ذهنى است نه با حقايق
خارجى، بنابر اين اعتبارحكايت لفظ از معنا كه منظور اعتبار حكايت حقيقت خارجى لفظ
از حقيقت خارجى معناست بدون واسطه صورت ذهنى آنها ميسّر نيست. بنابر اين، ذهن با
احضار صورت ذهنى لفظ و صورت ذهنى معنا در حالى كه لحاظ ذهن به آنها لحاظ آلى صرف
است، يعنى صورت ذهنى لفظ، فانى در لفظ خارجى، و صورت ذهنى معنا، فانى در معناى
خارجى است، لفظ را حاكى از معنا قرار مىدهد، و براى لفظ حكايت از معنا را اعتبار
مىكند. پس از آنكه در مرحله دوم وضع- طبق توضيحى كه در گذشته داده شد- اعتبار
حكايت لفظ از معنا به حكايت واقعى لفظ از معنا تبديل شد صورت لفظ حاكى از معناى
خارجى مىشود و از آنجاكه حضور معناى خارجى در ذهن به وسيله صورت آن است، ذهن آدمى
به مجرّد تصوّر لفظ كه خاصّيت حكايت از معناى خارجى را يافته است صورت معنا را
براى خود حاضر مىيابد و از اين طريق ميان صورت لفظ و صورت معنا رابطهاى به وجود
مىآيد كه به مجرّد تصوّر لفظ تصوّر
نام کتاب : اصول فقه نوين نویسنده : اراکی، محسن جلد : 1 صفحه : 170