و معنا باشد يا اعتبار آليت لفظ براى معنا باشد نمى‌تواند رابطه سببيت واقعى را در خارج ميان لفظ و تصوّر معنا به وجود آورد[1].

اشكال ديگرى‌ كه مى‌توان بر اين نظريه متوجّه دانست اين است كه اگر مقصود از اعتبار آليت لفظ براى معنا اين است كه واضع لفظ خارجى را آلت براى معنا اعتبار كند كه محال است؛ زيرا آنچه قابل اعتبار است صور ذهنيه‌اند؛ زيرا تنها صور ذهنيه‌اند كه دست جعل و اعتبار ذهنى به آنها مى‌رسد و قابل اعمال تصرفات ذهنى‌اند و اگر مقصود، آليت صورت لفظ براى معناست كه بايد ديد مقصود از آليت چيست؟ اگر مقصود از آليت حكايت باشد كه صورت لفظ حاكى از ذات لفظ است و نمى‌تواند در همان آن حاكى از ذات معنا نيز بشود، افزون بر اينكه حكايت امرى است تكوينى و معلوم نيست چگونه با اعتبار آليت، اين حكايت تكوينى بوجود مى‌آيد.

و اگر مقصود از آليت، سببيت صورت لفظ براى معنا باشد، اين سببيت، بايد سببيت صورت لفظ براى صورت معنا باشد؛ زيرا سببيت صورت لفظ براى ذات معناى خارجى معقول نيست، بنابر اين لازم مى‌آيد صورت معنا به لحاظ استقلالى ديده شود و نتيجه وضع دلالت لفظ بر صورت ذهنى معنا باشد؛ نه بر واقع معنا، كه خلاف وجدان لغوى است زيرا وجدان لغوى شاهد بر اين است كه مدلول الفاظ ذات معانى خارجيه است؛ نه صورت آنها.

[4]: مسلك رابطه تكوينى بين لفظ و معنا (نظريه قرن اكيد):

اين مسلك، مختار سيدنا الاستاذ شهيد صدر (رحمة الله عليه) است. اين مسلك، بر مقدمه‌اى توقّف دارد كه در ذيل به توضيح آن مى‌پردازيم:

انتقال معانى و مفاهيم به ذهن انسان بر مبناى سه قانون تكوينى شكل مى‌گيرد كه قانون نخستين از قوانين مذكور اصلى است و دو قانون ديگر تبعى و فرعى‌اند.

[1] . همان، ص 78.