بيش از 9 قرن است- همواره مدار بحث و تحقيق و تأليف خبرگان اين فن بوده و- چنانكه بازخواهيم گفت- شرحها و ذيلها و ترتيبها بر مدار آن فراهم آمده است.

اين سه كتاب بدين‌قرارند:

اختيار الرجال؛

الفهرست؛

الرجال يا الابواب.

و ما به ترتيب به معرفى و تحقيق درباره اين سه كتاب مى‌پردازيم.

اختيار الرجال يا تلخيص رجال كشى‌

اصل اين كتاب- چنانكه به تفصيل بازخواهيم‌گفت- از شيخ ابو عمر و محمد بن عمر بن عبد العزيز الكشّى‌[1] (وفات يافته در حدود نيمه قرن چهارم) و موسوم به معرفة الناقلين عن الائمة الصادقين بوده و چون در آن اغلاط و اشتباهات و اضافاتى وجود داشته، شيخ طوسى به تلخيص و تهذيب آن همت گماشته و آن خلاصه را اختيار الرجال نام نهاده است. و بنابر نقل سيد على بن طاووس در كتاب فرج المهموم از نسخه خطى مؤلف، در روز سه‌شنبه 26 صفر سال 456 شروع به املاى آن بر شاگردان خويش كرده است.

[1] . منسوب به« كشّ»( به فتح كاف و تشديد شين) از قراء گرگان و به قولى از بلاد ماوراء النهر.