فخرالدین[1] در کتاب حفظ البدن می‌نویسد: باید که در خوردنی‌ها ترتیب نگاه دارد و آنچه لطیف‌تر[2] و روان‌تر بود اول آن خورند؛ زیرا که اول اگر غلیظ خورَد، آن‌گاه لطیف، آن لطیف زود بگذرد و چون غلیظ ناگواریده باشد، لطیف راه نیابد تا بگذرد، پس هم آنجا فاسد شود.[3]

لقمه کوچک و جويدن کامل

کامل جویدن لقمه، اولین مرحله از یک هضم خوب و سالم است. آمیخته شدن بزاق دهان با غذا در هضم غذا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

رسول خداˆ در بیان آداب غذا خوردن می‌فرمایند: أَمَّا الْأَدَبُ‌ فتَصْغِيرُ اللُّقْمَةِ وَالْمَضْغُ الشَّدِيدُ؛ «اما آداب آن، کوچک کردن لقمه و جویدن کامل است».[4]

امام علی† می‌فرمایند: «کسی که لقمة خود را به خوبی بجود، فرشتگان برای او دعا می‌کنند که روزی او وسیع شود و حسنات او دو برابر شود» [5]

رسول خداˆ: صَغِّرُوا رِغَافَكُمْ‌ فَإِنَ‌ مَعَ‌ كُلِ‌ رَغِيفٍ‌ بَرَكَةً؛ «لقمه‌هایتان را کوچک بگیرید که به هر لقمه‌ای برکتی است [از جانب خدا]».[6]

وجود بزاق و مخلوط شدن کامل لقمة غذا با آن برای هضم کامل غذا ضروری است و این کار تنها با جویدن کامل غذا امکان‌پذیر خواهد شد.

پس از آنکه لقمه را داخل دهان گذاشتید و مشغول جویدن شدید، قاشق را بر زمین بگذارید و به فکر تدارک و آماده‌سازی لقمة بعدی نباشید. با این کار،

[1]. محمد بن عمر فخر رازی (606 ه.ق.).

[2]. غذایی است که وقتی بدن روی آن اثر می‌کند، به سرعت هضم می‌شود و مورد استقاده اندام قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر از این دسته غذاها خون رقیقی تولید می‌شود که به سهولت جزء بدن می شود (مروری بر کلیات طب سنتی ایران، ص67).

[3]. حفظ البدن، ص150.

[4]. الخصال، ص482.

[5]. «مَنْ لَعِقَ قَصْعَةً صَلَّتْ عَلَيْهِ الْمَلَائِكَةُ وَدَعَتْ لَهُ بِالسَّعَةِ فِي الرِّزْقِ وَ ُكْتَبُ لَهُ حَسَنَاتٌ مُضَاعَفَةٌ» (مکارم الاخلاق، ص146).

[6]. الکافی، ج6، ص303.