کليات

ضيف

واژه «ضیف»، از ریشه «ضیف» و در اصل دلالت بر انحراف و تمایل و نزدیک شدن چیزی به چیز دیگر دارد. و از آنجا که معمولاً میزبان، با روکردن و تمایل به مهمان، از او پذیرایی می‌کند، این‌گونه گردهمایی، مهمانی نامیده می‌شود.[1]

ضیف در اصل مصدر است، ازاین‌رو مفرد و جمع آن یکسان است. ولی گاهی جمع آن أضیاف، ضُیُوف، ضِیفان، أضائف آمده است.[2]

مهمان[3]

دکتر محمد معین در حاشیة کتاب برهان قاطع چنین نوشته است. کلمه مهمان برگرفته از ریشة اوستای «میتمان» به معنای ماندن و توقف کردن است؛ در پهلوی «مهمان» در هندی باستان «میتاس» در افغانی «میمانا» به معنای مقیم و موجود است.

[1]. فرهنگ نامة مهمانی، ص12.

[2]. والضَّيْفُ‌ قد يكون واحدا وجمعا، لأنه مصدر في الأصل من‌ ضَافَهُ‌ ضَيْفاً من باب باع: إذا نزل عنده الضيف. وسمي‌ الضَّيْفُ‌ ضَيْفاً لميله إلى الذي ينزل إليه ويجمع على‌ الأَضْيَافِ‌ والضُّيُوفِ‌ والضِّيفَانِ‌. وأَضَفْتُ‌ الرجلَ (مجمع البحرین، ج5، ص87).

[3]. مهمان و میهمان هر دو صحیح است.