چيزى را بگويد كه موجب كفر او مى‌گردد محكوم به ارتداد و كفر نيست و همين طور ديوانه و مجبور.

اگر شخص متّهم ادّعا كند كه بر ارتداد مجبور بوده است و چنان‌چه قرينه‌اى بر اين ادّعا موجودباشد اجبار ثابت مى‌شود وگرنه، ادّعايش اثر ندارد.

(مسأله 3214) هرگاه مرتدّ ملّى كشته شود يا خودش بميرد تركه او مال ورثه مسلمان وى است ولى اگر وارث مسلمانى نداشته باشد، نظر مشهور اين است كه ارث او مال امام عليه السلام است واين نظر از اشكال خالى نبوده بلكه ممنوع است، بنابراين كافر همانند كافر اصلى از او ارث مى‌برد.

(مسأله 3215) اگر مرتدّ فرزند كوچكى داشته باشد محكوم به اسلام است و از پدر مرتدّش ارث مى‌برد و در كفر تابع پدر نيست. البته اگر بالغ شود و بعد اظهار كفر نمايد در اين صورت محكوم به كفر است. اگر براى مرتدّ بعد از ارتداد او فرزندى متولد شود آن فرزند محكوم به اسلام است در صورتى كه نطفه او در حال مسلمان بودن يكى از پدر و مادرش منعقد شده باشد، گرچه بعداً آن بچه مرتدّ گردد. چنان‌چه نطفه بچه در حالى كه پدر و مادرش هر دو مرتدّ بوده‌اند منعقد شود، مادامى كه مميّز نيست محكوم به كفر و نجاست نمى‌باشد بلكه محكوم به طهارت است ولى اگر مميّز گردد در صورتى كه اسلام را بپذيرد و به آن اعتراف نمايد، مسلمان خواهد بود وگرنه كافر مى‌باشد، همان طورى كه حكم در فرزندان ساير كفّار چنين است.

(مسأله 3216) هرگاه زن مرتدّ شود اگرچه مرتدّ فطرى، كشته نخواهد شد ولى از شوهرش جدا مى‌شود و عدّه طلاق نگه مى‌دارد و از او مى‌خواهند توبه نمايد، چنان‌چه توبه نمود مشكل حلّ است وگرنه، حبس ابد مى‌شود و در وقت نماز او را مى‌زنند و به او سخت گرفته آب وغذا نمى‌دهند مگر به مقدارى كه زنده بماند و لباسهاى زبر و درشت در برش مى‌كنند به اميد اين‌كه برگردد و توبه نمايد.

(مسأله 3217) اگر ارتداد در مرتدّ ملّى يا در زن تكرار گردد، اظهر اين است كه نه در مرتبه سوّم كشته مى‌شود ونه در مرتبه چهارم.

(مسأله 3218) كافر غير كتابى چنان‌چه شهادتين را اظهار نمايد محكوم به اسلام است، و از باطن اوتحقيق نمى‌شود، بلكه حكم همين است حتى با وجود قرينه بر اين‌كه اسلام آوردن او فقط به جهت ترس از كشته شدن بوده است. امّا در مورد كافر كتابى، جماعتى گفته اند كه در اين‌