مرگ آن در آب بوده يا درخارج از آب حلال مى‌باشد. اگر ناچار شود كه ماهى را به آب برگرداند، امّا بترسد كه در آب بميرد، مى‌تواند اوّل آن را بكشد، بعد در آب قرار دهد.

(مسأله 2893) اگر ماهى به سبب بلعيدن سم، يا نيش زدن حيوانى يا مانند آن، از چيزهايى كه موجب عجز ماهى از شنا مى‌شود، روى آب بيايد، اگر زنده بگيرد، پاك و خوردن آن حلال است و اگر قبل ازآن مرده باشد، حرام است.

(مسأله 2894) اگر انسان با قصد يا بدون قصد شكار، در آب زهر بريزد و ماهى آن را ببلعد وروى آب بيايد، حقى براى او ايجاد نمى‌شود، مگر اين كه آن را بگيرد و فرقى نيست كه ماهى معيّنى را قصدكرده باشد يا نه. اگر به قصد صيد، ماهى را با گلوله، تير يا نيزه بزند و در اثر آن از شنا عاجز شود وروى آب بيايد، حقى براى او ايجاد مى‌شود و اگر آن را بگيرد، مالك مى‌شود.

(مسأله 2895) ماهى كه زنده از آب خارج مى‌شود، لازم نيست خودش بميرد، پس اگر با قطعه كردن يا پاره نمودن شكم يا كوبيدن بر سرآن بميرد حلال است. بلكه اگر زنده نيز در آتش سرخ شود، حلال مى‌باشد و بنا بر اقوى خوردن آن به صورت زنده جايز است.

(مسأله 2896) اگر ماهى را زنده از آب خارج كند وقطعه‌اى از آن را جدا نمايد وباقى بدن را در آب بيندازد و در آن بميرد، قطعه‌اى كه جدا شده، حلال است وباقى حرام. امّا اگر قطعه‌اى از او را در داخل آب وقبل از خارج كردن جدا نمايد، سپس ماهى را زنده از آب خارج كند و در خارج بميرد، قطعه جداشده حرام وبقيه آن حلال مى‌باشد.

تذكيه ملخ‌

(مسأله 2897) تذكيه ملخ، زنده گرفتن آن است؛ چه با دست يا با وسيله‌اى ديگر باشد و اگر ملخ قبل از گرفتن بميرد، حرام است. در تذكيه ملخ، اسلام وتسميه معتبر نيست، پس اگر كافر آن را زنده بگيرد، حلال است. بلى اگر مرده آن در دست كافر باشد حلال نيست، مگر اين‌كه علم به تذكيه داشته باشد و اگر ادعا كند كه آن را زنده گرفته پذيرفته نمى‌شود.

(مسأله 2898) خوردن ملخى كه بال در نياورده و نمى‌تواند پرواز كند، حرام است.

(مسأله 2899) اگر جايى كه ملخ در آن قرار دارد، آتش بگيرد وملخها قبل از آن كه زنده گرفته شوند، بميرند، خوردن آنها حرام است. و اگر در جايى آتش روشن باشد وملخها خود را در