احكام كفّارات‌

(مسأله 2825) كفاره بر چند قسم است:

1- كفّار ه‌ مرتّبه، كه در آن اختيار از مكلف سلب شده ونوع كفاره به ترتيب بر او معيّن شده است، مانند: كفاره ظهار وقتل خطايى در اين موارد شخص ابتدا يك برده مؤمن آزاد كند و اگر نتوانست دوماه پى در پى روزه بگيرد، و اگر نتوانست شصت مسكين را سير كند. همچنين كسى كه يك روز روزه قضاى ماه رمضان را بعد از زوال افطار نمايد، ابتدا بايد ده مسكين را اطعام كند و اگر نتوانست سه روز، روزه بگيرد كه بنابر احتياط بايد پى در پى باشد.

2- كفار ه‌ مخيّره، كه در آن مكلّف بين سه چيز مخيّر است: آزاد كردن يك برده مؤمن، يا دو ماه پى در پى روزه گرفتن يا سيركردن شصت مسكين. مانند كسى كه يك روز از روزه ماه رمضان را افطاركرده، يا با خداوند عهدى كرده و با آن مخالفت نموده است. در هر دو صورت مكلف بين آزاد كردن برده مؤمن، يا روزه دو ماه يا اطعام شصت مسكين مخيّر است و هر كدام را انجام دهد كفايت مى‌كند.

3- كفار ه‌ مخيّره و مرتبه، مانند كفاره ايلاء و كفاره قسم و نذر. مثلًا اگر كسى نذر كرده كه روزمعينى را روزه بگيرد، ولى آن را به جا نياورد، بايد به ترتيب زير كفاره بپردازد. ابتدا مخيّر است كه يك برده آزاد كند، يا ده فقير را سير كند يا به هريك، يك دست لباس بدهد و اگر نتوانست سه روز پى درپى روزه بگيرد.

4- كفار ه‌ جمع، مانند قتل مؤمن از روى عمد وظلم كه كفاره آن، چنان‌چه قصاص او را مهلت دهد، سه چيز مى‌باشد: آزاد كردن برده مؤمن، دو ماه پى در پى روزه گرفتن و اطعام شصت مسكين. بنابراحتياط افطار با چيز حرام در ماه رمضان نيز همين حكم را دارد.

(مسأله 2826) هرگاه جماعتى در قتلى شركت كنند، بر هر يك از آنها كفاره واجب مى‌شود. چه قتل عمدى باشد يا خطايى با اين فرق كه در قتل عمدى بر هريك كفاره جمع واجب‌