نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 456
مىتواند پس بگيرد وگرنه حق رجوع و پس گرفتن را
ندارد.
يافتن حيوان گمشده
(مسأله
1926) اگر حيوانى را در غير آبادانى مانند صحراها، كوهها و نيزارها بيابد،
چنانچه حيوان بتواند خود را از درندگان حفظ كند، مانند شتر و اسب و گاوميش و گاو
و امثال آنها، گرفتن آن جايز نيست خواه در جايى داراى گياه و آب باشد يا نباشد،
ولى بتواند خود را به آنجا برساند. بنابراين اگر آن را بگيرد گناهكار و ضامن است و
مخارج آن حيوان بر او واجب است و از مالك نمىتواند بگيرد، امّا اگر چيزى از
افزايش آن- مانند شير و پشم- را بردارد بر عهده او مثل يا قيمت آن خواهد بود، اگر
سوارش شود يا بارى بر آن بگذارد، اجرتش بر عهده او خواهد بود و از ضمان آن برى
نمىشود مگر اينكه به مالكش بدهد، البته اگر از رساندن به مالك و شناخت او مأيوس
شود، بنابراحتياط با اجازه حاكم شرع از جانب او صدقه دهد.
(مسأله
1927) اگر حيوان گمشده نتواند خود را از درّندگان حفظ كند مانند گوسفند و
بچه شتر و بچه گاو و اسب و الاغ و امثال آنها، گرفتن آن بنابراظهر جايز است و مالك
آن مىشود.
(مسأله
1928) اگر صاحب حيوان، آن را در راه رها كند چنانچه از آن اعراض كرده، هر
كسى مىتواندآن را مانند مباحات اصلى صاحب شود و ضمان هم ندارد. ولى اگر آن را به
جهت خستگى رها كند، چنانچه مكانى كه حيوان را در آن رها كرده بگونهاى است كه
حيوان قادر به زندگى در آن نباشد، مثل اينكه آب و علف نداشته باشد و حيوان هم
نتواند براى پيداكردن آب و علف تلاش كند، در اين صورت هر كس مىتواند آن را بگيرد
و به تملك خود در بياورد، امّا اگر حيوان بتواند در آن مكان زندگى كند، جايز نيست
كسى آن را بگيرد و تملك كند و چنانچه آن را بگيرد ضامن است و همين گونه است اگر
آن را به خاطر خستگى ترك كند ولى قصدش اين باشد كه قبل از وقوع خطر به نزدش
برگردد.
(مسأله
1929) اگر حيوان را در آبادانى مانند شهرها و روستاها و اطراف آنها كه
حيوان در امان است ومى تواند به شهر برگردد، پيدا نمايد، گرفتن آن جايز نيست و
چنانچه بگيرد ضامن است و در صورت امكان بر او اعلام و تعريف واجب است و در دست او
به صورت ضمان باقى مىماند تا اينكه به مالكش برگرداند، ولى اگر از پيدا شدن
مالِك مأيوس گرديد، بنابر احتياط با
نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 456