3- گاهى به عنوان زكات مى‌گيرد كه اگر با غلبه واجبار و از طرف ولى امر گرفته شود، از زكات حساب مى‌شود.

هفتم: اداى زكات غلّات چهارگانه به غير طلا و نقره از مال ديگر اگرچه از جنس آنها باشدكفايت نمى‌كند، مثل اداى زكات گندم از گندم ديگرى كه از نوع آن گندم است.

اقسام مستحقان‌

هشت گروه مستحق‌اند:

1- فقير. 2- مسكين؛ آنان كسانى هستند كه نتوانند مخارج سال خود و خانواده‌اش را به نحوى شايسته تأمين كنند و حال مسكين از فقير بدتر است. بنابراين اگر كسى خرج سال خود را فعلًا بصورت نقديا جنس داشته باشد يا سرمايه‌اى داشته باشد كه سود آن براى مخارج سال او كافى باشد يا از طريق كسب وكار يا حرفه وصنعت بتواند مصارف زندگى خود را تأمين كند، فقير به حساب نمى‌آيد. اگركسى قدرت بر كسب وكار داشته باشد امّا تنبلى كند، گرفتن زكات براى او جايز نيست مگر اين‌كه شغل وكارى براى او پيدا نشود و در اين حالت تا زمان پيداكردن كار مى‌تواندزكات بگيرد.

(مسأله 1156) اگر سرمايه‌اى داشته باشد كه سود آن براى مخارج سال كفايت نكند يا ملك، خانه، مسافرخانه يا وسايل صنعتى وغيره داشته باشد كه قيمت خود آنها براى مخارج سال كافى است ولى درآمد آنها كفايت نكند، مى‌تواند اصل سرمايه را نگهدارد وكسرى مخارج را از زكات تكميل كند.

(مسأله 1157) داشتن خانه مسكونى، نوكر، اسب سوارى، لباسهاى تابستانى وزمستانى سفرى وحضرى- اگرچه تجمّلى باشد- در صورتى كه مناسب شأن او باشد مانع از گرفتن زكات نيست. هم چنين داشتن كتابهاى علمى، اثاثيه خانه از قبيل ظرف وفرش وساير چيزهايى مورد احتياج مانع ازگرفتن زكات نمى‌شود. ملاك مانع نشدن اين چيزها از گرفتن زكات زياد نبودن آنها از شأن ومنزلت فردى، اجتماعى وخانوادگى شخص است كه نسبت به افراد واشخاص مختلف، فرق مى‌كند والّا اگرزيادى آن براى مخارج سالش كافى باشد يا شأنش زندگى در خانه كوچكتر از خانه فعليش باشد يا باتبديل اسب و نوكر و ... بيش از شأن خود به كمتر، بتواند زندگيش را تأمين كند