باردارى‌اش ضرر داشته باشد. بنابراين روزه بر غير بالغ وديوانه وحائض ونفسا واجب نيست، و اگر كسى در روز بالغ ياعاقل شود يا حائض ونفساء در روز پاك شود، لازم نيست بقيه روز را امساك كند، ولى اگر قبل ازغروب ديوانه يا حائض يا نفسا شود، روزه‌اش باطل مى‌شود.

(مسأله 1049) روزه براى مسافر مشروع نيست جز در سه مورد:

1- كسى كه نتواند در حج قربانى كند، در اين صورت سه روز از ده روزى را كه بايد روزه بگيردمى تواند در مكه يا در راه بگيرد.

2- روزه گرفتن هيجده روز براى كسى كه قبل از غروب از عرفات بيرون رود كه در واقع بدل ازكفاره شتر مى‌باشد.

3- روزه نذرى كه نذر كند آن را در سفر يا اعم از سفر و حضر بگيرد.

(مسأله 1050) روزه مستحبى در سفر جايز نيست مگر سه روز در مدينه براى طلب حاجت كه در روز چهار شنبه و پنجشنبه و جمعه باشد.

(مسأله 1051) اگر مسافر نداند كه روزه بر او واجب نيست و روزه بگيرد، روزه‌اش صحيح است و اگر در بين روز متوجه شود كه روزه بر مسافر واجب نيست و ادامه دهد روزه‌اش باطل مى‌شود، اما مسافرى كه حكم را فراموش كرده باشد، روزه‌اش صحيح نيست اگرچه بعد از غروب متوجه شود.

(مسأله 1052) مسافرى كه نماز را تمام مى‌خواند روزه‌اش نيز صحيح مى‌باشد، مثل كسى كه قصد اقامت كرده، يا سفر معصيت نموده يا كار او مسافرت است يا سى روز در يكجا مردد بوده است.

(مسأله 1053) روزه گرفتن مريض صحيح نمى‌باشد كه از آن جمله چشم درد است كه اگر روزه موجب طولانى شدن يا شدت درد چشم او گردد يا سردردى كه معمولًا قابل تحمل نيست يا تب زياد به شرطى كه به مرتبه‌اى باشد كه عادتاً و عقلًا به آن اهتمام مى‌ورزند، ولى اگر شدت يا مدت آن يا سبب بيمارى كم باشد، مانند يك روز تب چنان‌چه تمام ماه را روزه بگيرد كه عقلًا آن را ضرر نمى‌دانند، موجب افطارنمى شود.

(مسأله 1054) بيمارى‌اى كه مانع از روزه واجب مى‌شود نسبت به افراد فرق مى‌كند، پس در مورد انسان سالم وجوان يك يا دو روز تب مانع از انجام دادن وظيفه او نمى‌شود وحال آن‌كه براى‌