نظام نظارت و بازرسى در اسلام با نظام نظارت و بازرسى وضعى به جز در يك چيز با هم فرق ندارد، و آن اينكه نظام نظارت و بازرسى در اسلام محدود به حدودى است كه شارع آن را اجازه داده است. لذا امكان ندارد كه اين نظام را بر فعاليت اقتصادى كه در شرع ممنوع شده است پياده نمود. مثلًا طبق نظام نظارت و بازرسى اسلامى نمى‌توان يك كارخانه توليد شراب يا فعاليت ربوى و امثال آن را، كه در شرع ممنوع است، انجام داد؛ در حاليكه نظام نظارت و بازرسى وضعى محدود به حدود مذكور نيست.

از آنجا كه نظام نظارت و بازرسى در اسلام هر زمانى تكامل مى‌يابد، طبيعى است كه نظام مذكور نيازمند تحصيلات آكادمى است.

عوامل موفقيت حكومت اسلامى‌

بعد از بيان نظام اسلامى با عناصر تشكيل دهنده و پايه هاى آن، بايد به بررسى آنچه كه باعث برترى اين نظام بر غير آن مى‌گردد، پرداخت و در صدد شناسايى عوامل موفقيت حكومت اسلامى برآمد.

در اين جا عوامل متعددى براى موفقيت حكومت اسلامى كه مبتنى بر اسلام است وجود دارد كه در ذيل به برخى از آنها اشاره مى‌شود:

عامل درونى: عامل درونى عبارت است از ايمان به خداوندى كه شريك ندارد. حكومت دينى بر مبنا و معيار خاصى از اعضاى شايسته، مؤمن، كارشناس و مخلص تشكيل مى‌شود كه امور جانبى و بيرونى مانند مسأله حزبى، قومى و ساير روابط بر آنها تأثير نمى‌گذارد. طبيعى‌