و نيز اگر در موقع خواندن تشهّد شك كند كه دو
سجده را بجا آورده است يا نه، و به شك اعتناء نكند و هنگام خواندن تسبيحات يادش
بيايد كه دو سجده را بجا نياورده است، بايد برگردد و دو سجده را بجا آورد؛ ولى اگر
در ركوع يا بعد از آن يادش بيايد كه دو سجده را بجا نياورده است، نمازش باطل
مىباشد.
1355-
اگر نمازگزار شك كند كه سلام نماز را گفته است يا نه، چنانچه مشغول كار ديگرى مثل
تعقيب يا نماز ديگر شده باشد يا به واسطه انجام دادن كارى كه نماز را بهم مىزند
از حال نماز خارج شده باشد، نبايد به شك خود اعتناء كند؛ ولى اگر پيش از اينها شك
كند، بايد سلام نماز را بگويد.
1356-
اگر نمازگزار شك كند كه سلام يا جزء ديگر نماز را صحيح انجام داده است يا نه،
نبايد به شك خود اعتناء نمايد، چه محل مشكوك باقى باشد يا نه؛ هرچند در صورتى كه
مشكوك از افعال نماز باشد، أحوط آن است كه نماز را تمام كند و بعد آن را اعاده
نمايد؛ ولى اگر مشكوك قرائت يا ذكرى غير از تكبيرة الإحرام- كه ركن است و زيادى آن
موجب بطلان نماز مىشود- باشد، أحوط است كه آن را بجا آورد.
1357-
كسى كه مضطر است، مثلًا موظف است نماز را نشسته يا خوابيده بخواند، در احكام شك در
شرائط و اجزاء نماز مانند شخص مختار كه موظف است نماز را ايستاده بخواند مىباشد.
دوم-
شكّ بعد از سلام:
منظور
از سلام يكى از دو صيغه واجبه سلام نماز «السَّلامُ عَلَيْنا ...» و «السَّلامُ
عَلَيْكُمْ ...» مىباشد.
1358-
اگر نمازگزار بعد از سلام نماز در شرائط يا اجزاء و افعال نماز شك كند- مثلًا بعد
از سلام شك كند كه ركوع را انجام داده يا نه- نبايد به شك خود اعتناء كند.
1359-
اگر نمازگزار بعد از سلام نماز در تعداد ركعات نماز شك كند، در صورتى كه يكى از دو
طرف شك او صحيح باشد- مثلًا بعد از سلام نماز چهار ركعتى شك كند كه چهار ركعت
خوانده است يا پنج ركعت، يا بعد از سلام نماز مغرب بين سه و پنج شك كند، يا بعد از
سلام نماز صبح بين دو و پنج شك كند- نبايد به شك خود اعتناء نمايد، بلكه بايد بنا
را بر طرف صحيح بگذارد؛ ولى اگر بعد از سلام نماز چهار ركعتى