برداشتن آب يا انجام غسل تيمم كند، به شرط اينكه غسل كردن در آنها موجب آلودگى آنها يا محذور ديگرى نشود؛ و تا زمانى كه غسل ننموده تيممى كه كرده است براى انجام سائر غايات- مثل مسّ نوشته‌هاى قرآن و خواندن آيات سجده- كافى است.

973- اگر مكلف به قدرى آب دارد كه براى وضوء يا غسل كافى نيست، ولى براى او ممكن است به قدرى آب مضاف در آن بريزد كه به قدر كفايت شود و از اطلاق هم بيرون نرود، ظاهراً اضافه كردن آن مقدار آب مضاف براى وضوء يا غسل واجب است.

974- به طور كلى براى موارد وجوب تيمم دو علت اساسى وجود دارد:

1- ميسر نبودن تهيه آب، 2- ميسر نبودن استعمال آب؛ و در موردى كه تهيه كردن آب و استعمال آب- هر دو- ميسر باشند، تيمم صحيح نمى‌باشد؛ مگر در بعضى از حالات نادره، مانند دو مورد ذيل:

اول: براى نماز ميّت، كه هرگاه كسى كه وضوء يا غسل ندارد با نماز ميت مواجه شود، مى‌تواند تيمم كند و نماز ميت را بخواند؛ هرچند اگر آب موجود باشد و استعمال آن هم ضرر نداشته باشد و خوف از دست دادن نماز ميّت را هم نداشته باشد، بهتر است وضوء بگيرد يا غسل كند.

دوم: براى خوابيدن، كه هرگاه كسى در وقت خواب يادش بيايد وضوء ندارد، جائز است تيمم كند و بخوابد.

چيزهايى كه تيمّم بر آنها صحيح است:

975- تيمم بر زمين و هر چيزى كه از زمين جدا شده ولى از اسم آن خارج نشده باشد صحيح است؛ پس تيمم بر خاك- حتى گِل ارمنى و گِل سرشور- و ريگ و كلوخ و سنگ گچ و سنگ آهك و سائر سنگها و گچ و آهك پخته و گِل پخته و گرد و غبار و گِل صحيح مى‌باشد.

976- تيمم بر چيزى كه اسم زمين بر آن صدق نمى‌كند- مانند اشياء معدنى، نظير