راه اول- آزمايش:

766- خونى كه زن مى‌بيند، اگر نداند كه خون حيض است يا خون بكارت، بايد خود را وارسى كند، مثلًا مقدارى پنبه داخل فَرج نمايد و كمى صبر كند، بعد پنبه را آرام بيرون آورد، پس اگر اطراف آن به طور گِرد به خون آلوده باشد خون بكارت است، و چنانچه خون به همه پنبه رسيده باشد حيض است.

769- خونى كه زن مى‌بيند، اگر نداند كه خون حيض است يا خون دُمَل و زخم، در صورتى كه از آزمايش اطمنيان حاصل شود- مثلًا دُمل و زخم محيط به اطراف فَرج يا جاى معيّن آن باشد- بايد آزمايش كند.

770- آزمايش مزبور واجب عقلى است، بنابر اين اگر زن بدون بررسى عباداتى مانند نماز و روزه را كه قصد قربت لازم دارند بجا آورد، آن عبادت باطل است؛ مگر اينكه علم پيدا كند خونى كه ديده است حيض نيست.

771- اگر زن نتواند خود را وارسى كند، و خون هم صفات حيض را نداشته باشد، چنانچه از حالت قبلى خود خبر دارد- مثلًا مى‌داند قبلًا پاك بوده- بايد طبق گذشته عمل نمايد؛ امّا اگر حالت قبلى خود را نمى‌داند، بايد احتياط كند، يعنى چيزهايى را كه بر زن پاك واجب است بجا آورد، و چيزهايى را كه بر حائض حرام است- مثل مسّ خطّ قرآن كريم و مكث در مساجد- ترك نمايد.

772- زنى كه نمى‌تواند خود را وارسى كند، اگر خونى ببيند كه از سه روز بيشتر و از ده روز كمتر باشد، و نداند كه خون دُمل و زخم است يا خون حيض، چنانچه آن خون داراى صفات حيض باشد، بايد آن را حيض قرار دهد؛ و اگر صفات حيض را نداشته باشد، و احتمال بدهد خون دُمل يا زخم است، محكوم به حيض يا استحاضه نيست، و آن زن بايد عبادتهاى خود را بجا آورد.

773- اگر رحم زنى را با عمل جراحى خارج نمايند، خونى كه از مجراى عادى خارج مى‌شود، چنانچه اوصاف خون حيض داشته و در سائر شرائط هم مانند حيض باشد- مثلًا از سه روز كمتر نباشد- شرعاً حكم حيض دارد؛ ولى اگر اوصاف خون حيض‌