53- دين و آزادى‌

آزادى بر چندگونه است:

1- آزادى فلسفى و كلامى‌

2- آزادى اخلاقى‌

3- آزادى روحانى‌

4- آزادى اجتماعى‌

5- آزادى سياسى‌

6- آزادى اقتصادى‌

7- آزادى فردى‌

الف) آزادى تكوينى يا فلسفى‌

آيا انسان در اراده و عمل خود آزاد است يا مجبور و اسير قسمت ازلى؟

مراد از آزادى در اين مورد توانايى و قدرت است كه عبارت از اختيار آدمى در بجا آوردن و يا ترك كارى است.

اين مبحث چه در بين متكلمين و دانشمندان عقايد اسلامى و چه در بين فلاسفه پيش از اسلام و بعد از طلوع اسلام و چه در بين صاحبنظران غربى مورد تضارب آراء و اختلاف انظار مى‌باشد و نويسنده آنرا در يكى از كتب كلامى خود بطور مفصل، تجزيه و تحليل نموده است در اين‌جا بطور فشرده در ضمن چند اصل بيان مى‌دارد.