افزايش نفوذ و توان نظامى كشورهاى غربى و سرانجام، سقوط اتحاد جماهير شوروى.»

تأثير اين نظريه را مى‌توان در گسترش روزافزون ناتو دانست شواهد و قرائن موجود نشانگر آن است كه ادامه گسترش ناتو بر مبناى نظريه هانتيگتون است و گسترش ناتو تنها يكى از ابعاد اين استراتژى است‌[1].

فرهنگ اسلامى‌

در تعريف فرهنگ و تمدن نظريات مختلفى ابراز گرديده است، يك نظريه، تمدن و فرهنگ را بيك معنى دانسته است.

نظريه ديگر، فرهنگ را روى معنوى و غير مادى زندگى جامعه و تمدن را وجه عينى و محسوس آن بحساب آورده‌اند. گويا اين نظر، تمدن را به اجزاى عينى مشترك مثل: زبان، تاريخ، مذهب، سنت، و نهادها تعريف ميكند.

و نظريه سوم، تمدن را به جلوه عملى فرهنگ معرفى كرده‌اند

و نظريات ديگر، فرهنگ را ساختار درونى جوامع و تمدن را ساختار درونى و بيرونى جوامع مى‌دانند.

ممكن است بر اساس تعريفات فوق كه احتمالا هم‌افق هستند بگوييم مسلمانان هم‌اكنون هم فرهنگ بى‌نظير دارند و هم تمدن، منتهى تمدن اسلام روى موانعى فراگير نيست.

يك احتمال ديگر نيز وجود دارد، و آن اينكه فرهنگ را بباورهاى انسانى‌

[1] - نگارنده هميشه بر همكارى تمدن‌ها تأكيد نموده است.