نداشته. مانند اينكه به قصد شكار حيوان، تير را رها كرده ولى به انسانى خورده است. و يا قصد فعل و جريمه (هردو) را نداشته. مانند اينكه سهوا ماشه را كشيده و تير به كسى خورده است. قصاص در قسم اول است نه در دو قسم اخير كه ديه دارند.

ج: جرايم ضد عمومى و جرايم ضد فردى‌

اولى جرايمى است كه به اجتماع ضرر مى‌رساند چه بر فرد واقع شود و يا بر جمعى و عقوبت آنهم به خاطر مصلحت اجتماع، قابل اسقاط نيست. مانند حدود، و از جرايم فردى مى‌شود جرايم قصاص‌دار را نام برد.

ولى گاهى جرايم فردى نيز جنبه عمومى پيدا مى‌كند به‌هرحال فرق دقيق بين اين دو قسم محتاج به دقّت بيشترى مى‌باشد.

ه: جرايم عادى و جرايم سياسى:

قسم دوم را به مخالفت با دولت و نظام حكومت بيان كرده‌اند كه در فقه به آن بغى يا بغاوت مى‌گويند و بغاه (باغيان) در كتاب جهاد حكم خاص به خود را دارند.

پاره‌اى از نويسندگان براى جريمه سياسى شروطى را ذكر كرده‌اند.

مانند اينكه غرض عزل رئيس دولت و يا سرپيچى از اطاعت او باشد و اينكه ادعاى دليل بر مخالفت خود داشته باشد هرچند دليل او ضعيف باشد و ديگر اينكه (به قولى) جماعتى باو همراه باشند و اينكه قيام مسلحانه نمايد. ولى فرق بين باغى و مفسد فى الارض و محارب كه جزاى آن در قرآن بيان شده است محتاج به دقّت نظر است كه در جزء اول‌