شنيده بودند. بر همين اساس بود كه وقتى شوروى در افغانستان آمد، مردم خودجوش قيام كردند. احزاب اسلامى نيز جهاد كردند؛ ولى اين احزاب در حاشيه امواج خروشان مردم قرار داشتند. بنا براين، بايد گفت: كه جهاد، مال مردم افغانستان است نه، مال يك حزب و چند حزب.

عظمت و آثار بين المللى جهاد

جهاد توسط مردم ادامه يافت؛ بركات و آثارى زيادى نيز در برداشت. وقتى كه من به‌همراه هيئت مجاهدين، در مسكو رفتم، منظره عجيبى را ديدم. ايكاش! شما نيز آن‌جا بوديد. يك روز هيئت مجاهدين، ملاقاتى با مردم، داشتند. اهالى مسكو گريه مى‌كردند و مى‌گفتند: اسيران ما را آزاد كنيد. مردم روسيه روحيه خود را ازدست داده بودند. من افسوس مى‌خوردم كه چرا زبان روسى را نياموختم؟ آن‌قدر مردم شوروى روحيه خود را باخته بودند، كه اگر ما زبان روسى را بلد مى‌بوديم و براى آن‌ها صحبت مى‌كرديم، يقيناً عده‌اى زيادى مسلمان مى‌شدند.

يك نفر از بزرگان آن‌جا، كه عضو مجلس شوراى ملى روسيه بود، در دوجلسه همراه ما بود؛ يك شب در سفارت خانه پاكستان مقيم مسكو، مهمان بوديم. اين شخص نيز در آن‌جا حضور داشت؛ از من سؤال كرد كه‌