7- آيا تربيت پذيرى لازم است؟

از بحث گذشته فهميديم كه تربيت براى هر انسانى مفيد است چون هر خلقى چه به آسانى و چه با كمى سختى قابل زوال و انتقال است، در اين جا اين سؤال پيش مى‌آيد كه آيا اين تربيت مستحب است يا واجب؟

و بعبارت ديگر جهت دهى نفس و تهذيب او و ازاله اوصاف ناپسند و تحصيل ملكات عاليه و فضايل اخلاقى بر همه مكلفين واجب است يا واجب نيست؟ بلكه راجح و مستحسن است؟ به دلائل زير توجه كنيد:

1- اخلاق حسنه، كمال است و تحصيل كمال بحكم عقل و فطرت واجب است.

2- فقدان اخلاق نيكو، سبب اذيت و ضرر افراد در زندگانى اجتماعى از همديگر مى‌شود و دفع ضرر واجب فطرى است.

يكى از دانشمندان مى‌نويسد: مورچه‌ها و زنبورهاى عسل به غريزه طبيعى بكارهاى جامعه خود مى‌پردازند و احتياجى بقوانين اخلاقى ندارند و ظاهراً هيچگاه درخود وسوسه‌اى براى ارتكاب گناه احساس نمى‌كنند. در نوع انسان بين فرد و جامعه پيوسته نزاع و كشمكش و درگيرى است، هر انسانى شخصا احساس مى‌كند كه در يك زمان هم فرد مستقل است و هم عضو جامعه. و چون اين هر دو حس از طبيعت او سرچشمه مى‌گيرد به مقررات اخلاقى و دستورات قانونى محتاج است. نادرستى روابط مردم با يكديگر از