پايان كتاب‌

در ذيل اين عنوان به مطالب زير اشاره مى‌شود.

اول- پاره‌اى از آيات اخلاقى قرآن.

دوم- پاره‌اى از روايات اخلاقى كه اسناد آنها مانند ساير روايات گذشته معتبر است.

سوم- قصص اخلاقى كه براى بيدارى و توجه نفس و حتى براى حركت نفس مفيد است.

چهارم- دعاء

اول- پاره‌اى از آيات اخلاقى‌

1- إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ وَ إِذا أَرادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوْءاً فَلا مَرَدَّ لَهُ‌ خداوند تغيير نميدهد حالت مردمى را تا آنان تغيير ندهند آنچه را كه در خود آنان است.

مراد از چيزى كه بخود مردم است طرز تفكر و صفات اخلاقى و افعال است. يا بعضى از اين سه.

بعيد نيست كه مراد اول و دوم (طرز تفكر و صفات اخلاقى) باشد كه بنابراين اخلاق زير بناى بدبختيها و خوشبختيها است هرچند عوامل ثانوى ديگرى هم در كار باشد، ولى قدر مسلم دلالت آيه بر اين موضوع در زندگانى عمومى و اجتماعى (قومى) مى‌باشد با اين حال بعيد نيست كه از آيه فهميده شود كه حالات فردى نيز