10- مجازات نفس‌

مى شود كه براى تنبيه و جلوگيرى از كارها و صفات ناپسند اخلاقى، نفس را بوسيله بعضى از كارهاى سخت مجازات نمود مثلًا بوسيله نذر و يا قسم چند ركعت نماز، و يا روزه و يا رفتن نزد شخصى كه در معرض دشمنى و حسد اوست و عذر خواستن از او را بر خود واجب نمود يا طرف را مهمان نمود و يا مالى را بفقراء و جهات عامه داد و امثال اين امور واجب و مستحب و مباح.

ولى توهين نمودن نفس و حتى ارتكاب بعضى از محرمات كه بعضى از صوفيه و ساده لوحان نادان براى كوچكى نفس نزد مردم به آن سفارش كرده‌اند غلط است و مسلمان از راه حرام نبايد تحصيل اخلاق كند كه اگر ممكن هم باشد حماقت است.

11- نظارت خارجى‌

انسان فطرتا خودش را دوست دارد، و همه چيز خود را نيكو مى‌داند و كمتر متوجه معايب خود مى‌شود خوب است اگر دوستان فهميده‌اى دارد از آنان بخواهد كه ناظر وضع او باشند و معايب اخلاق و تخلفات شرعى او را بى پرده برايش بازگو كنند.

و دوست بايد حيثيت آئينه را براى دوست خود داشته باشد.[1]

[1] -