شخص محقق اطمينان پيدا مى‌كند كه بناى آنان بر گزافه‌گويى بوده و تعداد زيادى از كرامت‌هاى منقوله آنان مجعول و به دور از واقعيت است.

شكى نيست كه جمعى از متصوفين و غير آنان، براى تحكيم موقعيت خود به دروغ براى خود يا پير خود ادعاى كرامت نموده‌اند و در آينده نيز اين روش ادامه خواهد يافت. بعضى از افراد صالح از خوش باورى مفرطى در حق خود برخوردارند و امور طبيعى را فوق العاده مى‌پندارند و ادعاى كرامت ميكنند و چون از اهل تقوى مى‌باشند ادعاى واهى آنان مورد قبول آيندگان و حتى معاصران واقع مى‌شود.

از جمله اين خوش‌باوران و ساده‌لوحان كسانى از اهل علم هستند كه بدون دليل محكم به اجتهاد و حتى اعلميت خود معتقد مى‌شوند و به نشر رساله فتواييه مى‌پردازند (نعوذ بالله من شرور انفسنا و سيئات اعمالنا).

گاهى افرادى يابيده مى‌شوند كه در مقام تأليف يا تبليغ قصد بيان كرامات را دارند ناخودآگاه تحت تأثير غرور علمى و خودخواهى واقع مى‌شوند و بدون تعمق در صحت و كذب منقولات همه تر و خشك را براى مردم ساده لوح در گفتار و نوشتار خود با عبارات زيبا و جذاب بيان مى‌كنند و قهرمانان دروغينى را، حتى از دشمنان مذهب حق، در اخلاق و روحانيت به مردم معرفى مى‌كنند (عصمنا الله من هوى النفس).