1- شغل ارواح‌

از نظر عقلى آفرينش ارواح مستعد بدون شغل مناسب عبث و بيهوده است. و خداوند از كار عبث و قبيح، مبراء و منزه است.

بنابراين مى‌شود كه بگوئيم ارواح در آن جهان همانند اين جهان براى تكامل و يا تحصيل مقدمات آن آفريده شده‌اند. قال الله تعالى: رَبُّنَا الَّذِي أَعْطى‌ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى‌[1]

آنچه كه در تفسير تكامل ارواح به ذهن مى‌رسد، يكى كسب معلومات و تحصيل معارف الهى‌[2] و ديگر عبادت حق تعالى است به نحوى كه مناسب آن جهان باشد. ولى بر اين فرضيه سؤالات يا اعتراضاتى متوجه مى‌گردد.

1- ظاهر آيه مباركه‌ى: «وَ اللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ لا تَعْلَمُونَ شَيْئاً» (النحل 78)

نفى دانايى روح در موقع ولادت است، و اينكه او هيچ چيزى را نمى‌دانسته، بلكه خلو روح از علوم و تفاصيل محسوسات و معقولات تا حد زيادى حسى و قطعى مى‌باشد.

2- بى‌سواد شدن مولود پس از دو هزار يا چند هزار سال تكامل‌

[1] - اين آيه شريفه قانون تكامل عمومى اشياء را در جهان هستى امكانى بيان مى‌دارد.

[2] - در يك خبر ضعيف آمده است كه امام( ع) به مفضل فرمود آيا ندانسته‌اى كه خداوند روح حضرت پيامبر( ص) را بسوى ارواح انبياء( در عالم روحى) فرستاده است طبعا هدف، تعليم و تذكير و ياد حق بوده است.