17- نظم انظباطى اهل علم دينى‌

بدبختانه امروز ملائى فقط دو علامت اشكار دارد، لباس سفيد و محاسن و بهمين مقدار ميشود بين مردم صحبت موده و امام جماعت شد و نمايندگى دين را انجام داد. دانشمندان متبحر و علماى متقى گاهى مغلوب دسته‌كم سواد و پررو ميشوند و اهل علم حقيقى از مدعيان علم شناخته نميشوند.

كم‌سوادان احكام شرعى را نيز درست بلد نيستند و مردم را بفتاوى غلط خود گمراه ميسازند. و دين را بدنام پيشنهاد اين جانب درين مورد اينست كه:

در هر شهر يك شوراى نظارت بر تبليغات و مدارس و امامان جماعت از علماى جيد و امين و باتجربه بوجود ايد و شرائطى براى مناصب تدريس و تبليغ و اقامه جماعت وضع كنند تا كار به اهلش سپرده شود و افراد غير مستحق جاى افراد صالح و مستحق را نگيرند و در امور دينى اخلال بوجود نيايد و حكومت نيز همين شوراها را برسميت بشناسد.

اشتباه نشود من طرفدار تسلط حكومت بر كار ملاصاحبان نيستم و بايد مستقل بمانند و دروابسته‌گى سلسله اهل علم بحكومت مشكلاتى وجود دارد كار توسط نظر اهل علم صورت گيرد و حكومت نظريات انان را برسميت بشناسد.

و اگر چنين شود طبعا شوراى علما نصاب علمى و تقوايى را وضع خواهند كرد و از تصرفات كم‌سوادان و كم‌تقوايان ممانعت بعمل خواهند اورد و قهرا مقام اهل علم خطيبان و امامان جماعت و مبلغين و مدرسين محترم در نظر مردم عوام بالا خواهد رفت و مردم به سخنان و نصايح‌وار شادات ايشان بهتر گوش خواهد داد. و اللّه من وراه القصد، و نگارنده تفصيل اين بحث را در بعضى از كتب ديگر خود شرح داده است.