1- مردمى كه رسول خدا (ص) بر آنان مبعوث شد عبادت خدا را

مى نمودند.[1] حج به جا مى آوردند و به نام خدا مال مصرف مى كردند و خدا را زياد ياد مى كردند.[2] ولى در پهلوى اين كارها برخى از مخلوقات مانند عيسى و ملائكه و غيرهم را در ميان خود و خدا واسطه مى گردانيدند و مى خواستند توسط آنان به خدا نزديك شوند و به عبارت ديگر مشركان زمان پيغمبر (ص) به توحيد خالقيت و رازقيت و مدبريت خداوند قائل بودند.[3] و او را زنده كننده و ميراننده مى دانسته اند و همه آسمانها و زمين ها و موجودات آسمانى و زمينى را مخلوق و فرمان بر و زير تصرف و تسلط خداوند مى دانستند و اين موضوع به آيات زير ثابت مى شود: «قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ مَنْ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ مَنْ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ‌ (يونس/ 31)»؛ بگو كى به شما از آسمان و زمين روزى ميدهد آيا كى مالك سمع و بصرهاى شما است و كى زنده را از مرده و مرده را از زنده بيرون مى آورد، پس زود است كه بگويند الله. پس بگو آيا (ازعذاب او) نمى پرهيزيد.

«قُلْ لِمَنِ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيها إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ... (المؤمنون/ 84- 89)؛ بگو زمين وآنچه كه در اوست از كيست اگر مى دانيد به زودى خواهند گفت از براى خدا بگو آيا متذكر نمى شويد؟ بگو كى پروردگار آسمانهاى‌

[1] . ولى نگفته كه مشركين از كجا عبادت خدا را ياد گرفته بودند.

[2] . حج مشركين مطابق مناسك اسلامى نبوده و دليلى نياورده كه مشركين خدا را زياد ياد مى كرده اند و صدقه مى داده اند.

[3] . بعدا مى فهميد كه در اين بيان گزافه گويى شده است و از مشركين فقط به خاطر تكفير مسلمانها به مبالغه ستايش كرده است.