است و نه شرك. بعلاوه كه دليل اول مى گويد توسل باطل و غلط است، ولى همه مى دانند كه هر كار باطل و غلط شرك نيست.

ما مى گوييم اصل اين مدعا مخالف قرآن مجيد است. «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِيماً» (نساء/ 64)؛ و اگر گناهكاران نزد تو بيايند و از خداوند طلب آمرزش كنند و رسول براى آنان استغفار نمايد همانا خداوند را قبول كننده توبه و مهربان مى يابند. اين آيه با فرض استغفار ستمگران برخود، از خداوند كه نزديك تر از رسول الله به آنان است، استغفار رسول را نيز شرط قبول توبه آنان قرار داده است و لذا استدلال اول سلفى هاى افراطى باطل مى گردد. استدلال دوم نيز (كه پسرعبدالوهاب ذكر كرده) نيز موجب شرك نمى شود بلكه نتيجه آن اين است كه توسل مذكور بيهوده و غلط مى شود نه اينكه موجب شرك شود چون توسل كننده به ربوبيت وسيله على الفرض- اعتقاد ندارد. ولذا خليفه دوم به عباس عموى آنحضرت (ص) در آمدن باران توسّل جست درحاليكه عباس قدرت انزال باران را نداشت و نه مستجاب الدّعوه بود، تنها احتمال استجابت دعاى او مى رفت. و همين احتمال توسّل خليفه را از لغويت بيرون مى كند. (دقت كنيد)

نذورات و قربانى براى ارواح اولياى گذشته‌

معناى نذر اين است كه كسى بگويد از براى خدا بر ذمّه من يا گردن من است كه فلان كار را بكنم يا اگر فلان كار من اجرا شد فلان كار را