الحاقى دوم: وظايف متقابل مردم و حكومت اسلامى‌

بايد همه بپذيريم كه در حكومت اسلامى، امتيازى براى افراد وجود ندارد و همه‌چيز مسئوليت‌زا است نه امتيازآور. مثل سرمايه، علم، رياست، قدرت جوانى، بزرگى و امثال اينها.

عناوينى كه در اجتماع بشرى امتياز شمرده مى‌شود از نظر تعليمات اسلامى تكليف‌آفرين است و امتياز فقط در آخرت است.

بنابراين، مسلمان هميشه در دنيا بايد متوجه انجام مسئوليت باشد و امتياز خود را از خداوند در آخرت بخواهد. البته اين قانون كلى و عمومى، ربطى به قراردادها و معاملات تجارى و اقتصادى كه مشتمل بر نفع و ضرر است، ندارد.

به‌هرحال وظيفه مردم در مقابل دولت منتخب و وظيفه حكومت در مقابل ملت به مقدارى است كه در موقع رأى‌دهى بين طرفين معين‌