6- يك سهم آن براى راه‌ماندگان‌

بلى غنايم جنگى چهار قسمت آن ميان جنگجويان بر اساس مقررات شرعى تقسيم ميشود و پنج يك باقيمانده آن بنظر دانشمندان شيعه به شش سهم فوق تقسيم ميشود كه سهم خداوند از پيامبرش ميشود و سپس هرسه سهم به ذى القربى ميرسد كه مراد امام معصوم است و اين سه سهم فعلا به نام سهم امام ياد ميشود و سه سهم ديگر بنام سهم سادات، زيرا علماى شيعه آنرا مخصوص به ايتام و مساكين و راه‌ماندگان بنى هاشم ميدانند و زكات را براى غير آنان و اما بنظر دانشمندان اهل سنت:

فخر رازى در تفسيرش ميگود مشهور اينست كه اين خمس به پنج قسمت تقسيم مييشود، سهمى براى حضرت رسول (ص) و سهمى براى نزديكان ايشان و سه سهم ديگر براى ايتام و مساكين و راه‌ماندگان، امام شافعى مصرف سهم حضرت رسول (ص) را پس از وفاتش مصالح مسلمين مانند جهاد ميداند و امام ابو حنيفه (رح) به سقوط آن قايل شده است بلكه ايشان سهم ذوى القربى را نيز ساقط ميدانند و اگر آنان فقير باشند از سهم فقراء به آنان ميرسد و امام مالك ميگويد موضوع خمس موكل به نظر امام است اگر بخواهد به بعضى بدهد و به بعضى ندهد هم ميتواند، جمعى خمس را مانند اماميه به شش قسمت تقسيم كرده‌اند يك سهم از خداوند است كه به رسولش ميرسد يا براى خانه كعب مصرف ميشود (صفحه 165 جلد 15 تفسير الكبير).

خمس در مذهب شيعه وسعت زيادى دارد زيرا اختصاص بغنايم جنگى ندارد بلكه به امور زير نيز تعلق ميگيرد[1].

[1] - در صحيح بخارى در باب آنچه كه از دريا بيرون ميشود( ص 203 مجلد اول) از حسن بصرى نقل ميكند كه در عنبر و لؤلؤ خمس است و از مالك و شافعى درباره گنج كه دفن جاهليت است نقل كرده كه در قليل و كثير آن خمس است. ابو هريره از رسول خدا( ص) نقل كرده است كه العجماء-- جبار و البرء جبار و المعدن جبار و فى الركاز الخمس يعنى خمس گنج يافته شده واجب است. الجبار بضم الاول و خفة الثانى اى ان من مات لاصمان له.