بوده‌اند. اكنون عده زيادى به چرس، ترياك، هروئين و ساير مواد معتاد هستند، تمام اين‌ها از ضعف اراده خودآنان است، چرا شما به اعتياد مبتلا نشديد؟ چرا ديگران مبتلا نشدند؟ شما بر خود مسلط بوديد، اراده قوى داشتيد، راه‌هاى بدبختى و خوش‌بختى را برمبناى اراده انتخاب كرديد، كسى‌كه اراده قوى داشته باشد، هيچ‌وقت به بدبختى گرفتار نمى‌شود؛ آنانى‌كه اراده ضعيف داشتند هميشه شكست خوردند. قضا و قدر خدا برحق است، اراده خدا برحق است، اين يك بحث فلسفى مى‌خواهد كه در اين مجلس جاى آن نيست، خيلى‌ها دراين مورد اشتباه كرده‌اند، حتى عده‌اى از علماء نيز در اين مورد دچار اشتباه شده‌اند چه رسد به مردم عوام، آنان همه چيز را به قضا و قدر نسبت مى‌دهند، مثل اين‌كه از خود هيچ اختيارى ندارند و بدون قضا و قدر نمى‌توانند نفس بكشند!! تفكر اشتباه است و خيلى به انسان ضرر مى‌رساند.

انسان مسئول اول است، چون‌كه اراده دارد، چون‌كه اختيار دارد، قضا و قدر الهى برحق است؛ ولى انسان صاحب اختيار است و اختيار انسان نيز برحق است، چه قسم و چگونه برحق است؟! اين موضوع يك بحث دقيق فلسفى مى‌خواهد، بايد تعداد از ملاهاى سطح بالا بيست روز يا حدّ اقل ده روز بنشينند، در اين مورد صحبت كنند تا مطلب قدرى روشن شود، اين موضوع خيلى مهم است؛ ولى ما بايد راجع به بقيه عمر خود نيز صحبت كنيم، ما و شما از نظر سنى اختلاف داريم، يك‌عده نوجوان هستند، يك عده جوان و عده‌اى ديگر پيران هستند، شايد سن من از همه‌ى شما بيشتر باشد؛ ولى‌ما آينده داريم، حالا ممكن است أجل برسد و مرا براى نماز هم نگذارد به مسجد بروم؛ اما همين چند دقيقه‌ى هم كه زنده هستم برايم مهم است و مى‌خواهم اراده داشته باشم.