عدالت اخلاقى‌

عدالت اخلاقى بالاتر از عدالت فقهى است، در عدالت اخلاقى، صفات نفسانى انسان بايد تصفيه شود، نماز خواندن به تنهايى درد انسان را دوا نمى‌كند، اين حديث معروف را اكثر مردم عوام نيز مى‌دانند و آن را شنيده‌اند كه مى‌فرمايد:

«إِنَّما بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَكارِمَ الْأَخْلاقِ»[1]

من مبعوث شدم تا پايه‌هاى اخلاق نيكو را محكم و استوار نمايم، هرچند من براى اين حديث سند معتبر پيدا نتوانستم؛ اما در مجموع اين قضيه مسلم است و قرآن مجيد نيز مى‌فرمايد: «هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ[2]» خداوند بر مؤمنان منت نهاد [نعمت بزرگى بخشيد] هنگامى‌كه در ميان آنان، پيامبرى از خودشان برانگيخت تا آيات او را براى مردم بخواند، و آنان را از بدى‌ها پاك كند و كتاب و حكمت را براى آنان بياموزد. انبياء عليهم السلام، براى اين فرستاده شده است كه بر مردم آيات خدا را تلاوت كنند و نشانه‌هاى او را براى مردم بازگو نمايند و نفس مردم را پاكيزه بدارند؛ زيرا نفس مانند يك باغچه‌ى مى‌ماند، در باغچه هرچيز وجود دارد، گل‌هاى رنگارنگ، علف‌هاى هرزه، خارها، سبزيجات خوردنى و بوهاى‌خوش نيز وجود دارد،، با اين وصف باغبان ماهر مى‌خواهد تا جلوى رشد علف‌هاى هرزه گرفته و گل‌ها را درست پرورش دهد و خارها را بكشد، نفس انسان نيز مراقبت شديد مى‌خواهد تا از آلودگى‌ها و پليدى‌ها حفظ شود و ايمان انسان رشد و تا سرحد كمال برسد.

[1] - بيهقى، احمد بن حسين، السنن الكبرى/ ج 10، ص 323، بيروت، دار الكتب العلمية، چاپ سوم، 1424 ق. مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار/ ج 68، ص 382، بيروت، دار احياء التراث العربى، 1403 ق.

[2] - آل‌عمران/ آيه 164