آيه مباركه مى‌گويد: حمل مى‌كند (برمى‌دارد) چه‌كسى؟ مى‌فرمايد: هشت، كدام هشت؟ هشت نفر يا هشت دسته، معلوم نيست. «وَ يَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمانِيَةٌ» در كلمه فوقهم و در كلمه ثمانيه، گفتگو است. عرش پروردگار تو را حمل مى‌كنند. چه كسانى حمل مى‌كنند؟ هشت. در بعضى احاديث وارد شده است كه مراد از هشت، چهار نفر از ملائكه و چهار نفر از انسان است. آيا همين هشت نفر است؟ يا هشت دسته؟ يا هشت نوع؟ يا هشت صنف؟ معلوم نيست. اين موضوع را قرآن مجيد بيان نكرده‌است.

اين هشت دسته و يا هشت صنف، عرش پروردگار تورا «فَوْقَهُمْ» بر فراز ايشان، حمل مى‌كنند؛ حالا ضمير ايشان به‌سوى چه‌كسانى بر مى‌گردد؟ دو احتمال در اين‌جا وجود دارد؛ يكى اين‌كه به‌سوى همين هشت تن بر مى‌گردد يعنى به‌اصطلاح؛ اجمال ما قبل‌الذكر مى‌شود و اشكالى هم ندارد؛ زيرا ثمانيه به حساب ادبى، فاعل يحِيلُ است و اجمال قبل‌الذكر در ادبيات عرب جايز است.

احتمال دوم كه بهتر به نظر مى‌رسد اين است كه ضمير ايشان، به‌سوى انسان‌هاى كه از آن‌ها حساب گرفته مى‌شود بر گردد؛ به اين معنى كه همين هشت تن، تدبير مخلوقات را بر فراز خود حمل مى‌كنند. يعنى خداوند جل جلاله اجراى تدابير اين روز را به هشت نفر واگذار كرده است. البته سوء تفاهم صورت نگيرد كه نعوذ بالله، در اين روز تدبير به دست اين هشت نفر است و خداوند جل جلاله هيچ دخالتى در تدابير امور ندارد. نه خير، اين‌گونه نيست؛ بلكه اين هشت تن، عاملين اجرايى هستند كه به حول و قوه خداوند جل جلاله و به اراده و اذن او و به اشراف پروردگار، تدبير روز قيامت را اجرا مى‌كنند. مثل اين‌كه در دنيا قبض روح را به عزرائيل و فرشته‌هاى تحت‌